Trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi là tình trạng rất phổ biến khiến bé khó ngủ, bú kém và quấy khóc nhiều hơn. Do cấu trúc mũi còn nhỏ và nhạy cảm, bé dễ bị tắc nghẽn bởi dịch nhầy, bụi bẩn hoặc thay đổi thời tiết. Vậy cách chữa nghẹt mũi cho trẻ sơ sinh nào vừa an toàn vừa mang lại hiệu quả nhanh? Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn mẹ những phương pháp đơn giản, dễ làm tại nhà và cách chăm sóc đúng cách để bé thở dễ chịu hơn.
Mục lục
Vì sao trẻ sơ sinh thường xuyên bị nghẹt mũi?
Trước khi áp dụng các mẹo chữa nghẹt mũi cho trẻ sơ sinh tại nhà, cha mẹ cần hiểu rõ nguyên nhân để biết cách phòng tránh và xử lý đúng. Khi mũi bị tắc nghẽn, đường thở thu hẹp khiến bé khó chịu, dễ quấy khóc, bú kém và phải thở bằng miệng. Một số nguyên nhân phổ biến khiến trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi gồm:
- Sốt virus: Do hệ miễn dịch còn non nớt, trẻ rất dễ bị virus tấn công, dẫn đến chảy nước mũi, nghẹt mũi, ho, ngủ không ngon, bú ít hoặc sốt nhẹ. Tình trạng này xảy ra cả khi trời lạnh lẫn những ngày nóng bức, trẻ ra nhiều mồ hôi hoặc ở phòng điều hòa quá lạnh.
- Dị ứng: Các yếu tố như lông vật nuôi, nước hoa, bụi bẩn, phấn hoa, khói thuốc hoặc không khí quá khô đều có thể kích thích niêm mạc mũi, gây sổ mũi – nghẹt mũi ở trẻ sơ sinh.
- Dịch nhầy còn sót trong mũi: Một số bé sau sinh chưa được làm sạch đường mũi hoàn toàn, khiến chất nhầy tích tụ và gây nghẹt mũi kéo dài.
- Dị vật trong mũi: Trẻ nhỏ thường vô thức đưa đồ vật lên mũi khi chơi. Nếu dị vật lọt vào mũi mà cha mẹ không phát hiện sớm, bé có thể bị tắc nghẽn đường thở, chảy máu mũi và đối mặt với nhiều nguy cơ nguy hiểm.
4 cách chữa nghẹt mũi cho trẻ sơ sinh an toàn
1. Hút dịch mũi cho trẻ sơ sinh
Nhỏ 1–3 giọt nước muối sinh lý vào từng bên mũi để làm loãng dịch, chờ khoảng 10–30 giây rồi tiến hành hút. Khi hút, mẹ bịt một bên mũi và dùng dụng cụ hút (quả bóp hoặc hút mũi 2 dây) để lấy dịch nhầy ra ngoài. Nên thực hiện trước khi bú và tránh lúc bé buồn ngủ. Mỗi bên mũi nên có khoảng nghỉ để bé dễ chịu hơn.
- Cách dùng quả bóp cao su: Bóp xẹp bóng trước, đặt nhẹ đầu hút vào sát lỗ mũi (không đẩy sâu, không tì mạnh), sau đó thả bóng từ từ để hút dịch. Lặp lại ở bên còn lại rồi vệ sinh dụng cụ sau khi dùng.
- Cách dùng hút mũi 2 dây: Rửa sạch dụng cụ trước khi dùng. Cho bé nằm nghiêng, nhỏ 1–2 giọt nước muối vào mũi, đặt đầu hút mềm vào lỗ mũi và mẹ hút nhẹ qua đầu dây còn lại để kéo dịch vào bình chứa. Sau đó bế bé dậy, hơi ngả người về trước để dịch còn lại chảy ra ngoài, dùng khăn mềm lau sạch.
2. Lấy gỉ mũi đúng cách
Gỉ mũi khô rất dễ làm tổn thương niêm mạc, vì vậy mẹ cần làm mềm trước. Có thể dùng gạc thấm nước ấm lau nhẹ hoặc nhỏ 1–2 giọt nước muối sinh lý vào từng bên, chờ 30–60 giây rồi hút dịch. Nếu gỉ nằm gần cửa mũi, mẹ có thể dùng tăm bông đầu nhỏ nhẹ nhàng khều ra sau khi đã làm mềm.
3. Dùng máy tạo ẩm hoặc máy xông hơi lạnh
Đặt máy tạo độ ẩm hoặc máy phun sương trong phòng giúp không khí ẩm hơn, giảm khô rát niêm mạc và giảm nghẹt mũi cho trẻ. Mẹ nên thay nước và vệ sinh máy thường xuyên để tránh tích tụ nấm mốc, vi khuẩn. Lưu ý: không dùng tinh dầu cho trẻ sơ sinh vì có thể gây kích ứng đường thở.
4. Vỗ rung long đờm
Vỗ rung giúp làm lỏng đờm, giảm khó thở và giúp bé dễ chịu hơn. Mẹ có thể:
- Đặt bé nằm sấp trên đùi, một tay giữ, tay kia vỗ nhẹ theo nhịp lên lưng.
- Hoặc cho bé ngồi hơi ngả người 30°, một tay đỡ ngực bé, tay còn lại vỗ nhẹ sau lưng.
Tham khảo thêm các bài viết:
- Trẻ bị nghẹt mũi về đêm: nguyên nhân, cách xử lý và phòng tránh
- Lý do trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi về đêm và cách chăm sóc các mẹ nên biết
- Phương pháp trị nghẹt mũi bằng tỏi hiệu quả cho sơ sinh và người lớn
Khi nào trẻ bị nghẹt mũi cần đưa đi khám?
Thông thường, nghẹt mũi ở trẻ sơ sinh chỉ kéo dài vài ngày và có thể tự khỏi mà không gây biến chứng. Tuy nhiên, cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế khi xuất hiện một trong các dấu hiệu sau:
- Nghẹt mũi kéo dài trên 5 ngày mà không cải thiện.
- Đã áp dụng nhiều biện pháp chăm sóc tại nhà nhưng triệu chứng không giảm hoặc trở nặng.
- Trẻ nghẹt mũi kèm sốt, khó thở, bỏ bú, ngủ không yên, quấy khóc liên tục,…
Khi thăm khám, bác sĩ sẽ dựa trên triệu chứng lâm sàng và chỉ định thêm một số xét nghiệm (nếu cần) để xác định nguyên nhân gây nghẹt mũi. Từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp, an toàn và giúp trẻ hồi phục nhanh hơn.
Bên cạnh đó, cha mẹ tuyệt đối không tự ý mua thuốc cho trẻ, đặc biệt là thuốc uống hoặc thuốc co mạch mũi khi chưa có chỉ định từ bác sĩ. Không dùng miệng hút mũi cho bé vì dễ lây nhiễm vi khuẩn. Tránh quấn trẻ quá kín gây bí bách, khiến tình trạng nghẹt mũi nặng hơn. Đồng thời, cần giữ vệ sinh cơ thể và mũi họng cho trẻ thường xuyên để hạn chế vi khuẩn phát triển.
Lưu ý quan trọng dành cho cha mẹ khi trẻ bị nghẹt mũi
Khi chăm sóc trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bị nghẹt mũi, cha mẹ cần đặc biệt lưu ý những điều sau để tránh làm tình trạng nặng hơn:
- Không tự ý mua thuốc uống hoặc thuốc nhỏ mũi cho trẻ khi chưa có chỉ định từ bác sĩ, nhất là trẻ dưới 2 tuổi.
- Không dùng miệng hút dịch mũi cho trẻ vì dễ lây truyền vi khuẩn và gây viêm nhiễm chéo.
- Không quấn trẻ quá chặt hay mặc quá nhiều lớp khiến cơ thể bí bách, ra nhiều mồ hôi, dễ nhiễm lạnh ngược.
- Hạn chế các tác nhân gây kích ứng như khói thuốc, bụi bẩn, mùi hương mạnh…
- Vệ sinh mũi đều đặn bằng nước muối sinh lý, kết hợp làm sạch không gian sống để giảm nguy cơ vi khuẩn sinh sôi.
- Tắm rửa cho trẻ bình thường (trong phòng kín gió), giúp cơ thể sạch sẽ và dễ thông thoáng đường hô hấp.
Những lưu ý này giúp cha mẹ chăm sóc bé an toàn, hỗ trợ cải thiện nghẹt mũi nhanh hơn và hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng.
Hy vọng những thông tin trên đã giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về tình trạng nghẹt mũi ở trẻ và biết cách hỗ trợ bé dễ chịu hơn vào ban đêm. Việc áp dụng đúng phương pháp chăm sóc tại nhà, kết hợp theo dõi sát các dấu hiệu bất thường, sẽ giúp bé nhanh phục hồi và ngủ ngon hơn. Nếu tình trạng kéo dài hoặc kèm theo các biểu hiện nặng, cha mẹ nên đưa trẻ đến cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị kịp thời.
