Nhiệt miệng là tình trạng loét nhỏ xuất hiện ở niêm mạc miệng, thường gây cảm giác đau rát, khó chịu khi ăn uống hoặc nói chuyện. Những vết loét này có thể mọc ở lưỡi, môi, lợi hay má trong, khiến người mắc dễ mất cảm giác ngon miệng, thậm chí mệt mỏi kéo dài nếu tái phát nhiều lần.
Mục lục
Nhiều người cho rằng nhiệt miệng chỉ là hiện tượng bình thường do “nóng trong”, nhưng thực tế, hay bị nhiệt miệng liên tục có thể là dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang thiếu chất hoặc mắc một số bệnh lý tiềm ẩn. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân vì sao hay bị nhiệt miệng, những bệnh có thể liên quan, đồng thời gợi ý cách khắc phục và phòng ngừa hiệu quả để tránh tái phát.
Nhiệt miệng là gì?
Nhiệt miệng, còn được gọi là loét miệng hoặc lở miệng, là những vết loét nhỏ, nông xuất hiện trên niêm mạc bên trong khoang miệng. Ban đầu, vết loét thường có màu trắng hoặc xám nhạt, sau đó chuyển dần sang vàng, kèm theo vùng viền xung quanh sưng đỏ, đau rát.
Thông thường, các vết loét này có kích thước nhỏ (dưới 1mm), nhưng lại gây ra cảm giác đau đớn, khó chịu khi ăn uống, nói chuyện hoặc nuốt nước bọt. Tùy mức độ và tần suất, nhiệt miệng được chia thành hai loại chính:
- Vết loét đơn giản: Xuất hiện 3–4 lần mỗi năm, kéo dài khoảng một tuần rồi tự khỏi. Loại này phổ biến ở mọi lứa tuổi, đặc biệt trong nhóm tuổi từ 10 đến 20.
- Vết loét phức tạp: Ít gặp hơn nhưng thường tái phát nhiều và kéo dài lâu, thường gặp ở người từng bị loét nặng trước đó hoặc có bệnh lý nền làm suy giảm miễn dịch.
Mặc dù không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu thường xuyên bị nhiệt miệng, bạn nên chú ý vì đây có thể là dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang gặp vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.
Tại sao thường xuyên bị nhiệt miệng?
Nhiệt miệng tái phát nhiều lần thường xuất phát từ các nguyên nhân sau:
- Thiếu vitamin và khoáng chất: Cơ thể thiếu vitamin B2, B3, B6, B12, C, kẽm hoặc sắt khiến niêm mạc yếu, dễ viêm loét và chậm lành.
- Sức đề kháng suy giảm: Mất ngủ, stress, ăn uống kém làm hệ miễn dịch yếu, dễ tái phát loét miệng.
- Chế độ ăn uống, sinh hoạt không hợp lý: Ăn nhiều đồ cay nóng, ít rau xanh, uống ít nước, thức khuya, hút thuốc, uống rượu bia.
- Tác động cơ học hoặc hóa học: Niềng răng, đánh răng mạnh, ăn đồ cứng gây trầy xước; kem đánh răng chứa SLS dễ kích ứng niêm mạc.
- Rối loạn nội tiết và tâm lý: Thay đổi hormone (kỳ kinh, mang thai) hoặc căng thẳng kéo dài làm tăng nguy cơ loét miệng.
- Nhiễm khuẩn hoặc virus: Virus Herpes simplex, nấm Candida hoặc vi khuẩn gây viêm miệng khi sức đề kháng yếu.
Hay bị nhiệt miệng có thể là dấu hiệu của bệnh gì?
Thông thường, nhiệt miệng lành tính và có thể tự khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, nếu bạn bị nhiệt miệng thường xuyên, tái phát nhiều lần, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý tiềm ẩn như:
- Bệnh Celiac: Rối loạn do nhạy cảm với gluten khiến ruột non kém hấp thu vitamin và khoáng chất, dẫn đến loét miệng tái phát.
- Bệnh viêm đường ruột (Crohn, viêm loét đại tràng): Làm giảm hấp thu dưỡng chất, gây thiếu máu, thiếu vitamin nhóm B và dễ loét miệng.
- Bệnh Behcet: Rối loạn viêm hiếm gặp, gây loét sâu ở miệng, viêm mắt và phát ban ngoài da.
- Rối loạn tự miễn: Hệ miễn dịch tấn công tế bào niêm mạc, gây viêm loét tái phát kèm mệt mỏi.
- HIV/AIDS: Làm suy yếu miễn dịch, khiến vết loét miệng sâu, lan rộng và lâu lành.
- Thiếu máu, thiếu sắt, vitamin B12, folate: Khiến niêm mạc yếu, dễ tổn thương và loét dai dẳng.
Cách phòng ngừa tình trạng nhiệt miệng
Việc thường xuyên bị nhiệt miệng không chỉ gây đau rát mà còn ảnh hưởng lớn đến ăn uống và giao tiếp hằng ngày. Để hạn chế tái phát, bạn nên chủ động xây dựng lối sống và chế độ sinh hoạt lành mạnh với các biện pháp sau:
- Nghỉ ngơi đầy đủ: Ngủ đủ giấc và tránh làm việc quá sức giúp cơ thể có thời gian phục hồi, đồng thời tăng cường hệ miễn dịch. Khi cơ thể khỏe mạnh, nguy cơ loét miệng do stress hay mệt mỏi sẽ giảm đáng kể.
- Tập thể dục đều đặn: Duy trì các hoạt động thể thao như chạy bộ, bơi lội, đạp xe, yoga hoặc bất kỳ môn nào bạn yêu thích. Vận động giúp cải thiện tuần hoàn máu, giải tỏa căng thẳng và tăng sức đề kháng, từ đó giảm nguy cơ nhiệt miệng.
- Ăn uống khoa học, đủ dinh dưỡng: Bổ sung rau xanh, trái cây tươi, thực phẩm giàu vitamin B, C, kẽm và sắt để hỗ trợ tái tạo niêm mạc.
- Hạn chế đồ cay nóng, chiên rán, rượu bia, cà phê, tránh gây “nóng trong”: Ưu tiên dùng dầu oliu, cá hồi, hạt óc chó – nguồn giàu axit béo omega-3 giúp giảm viêm và cải thiện sức khỏe tổng thể.
- Giảm căng thẳng, giữ tinh thần thoải mái: Stress là yếu tố hàng đầu khiến nhiệt miệng tái phát liên tục. Hãy tập các phương pháp thư giãn như thiền, yoga, hít thở sâu hoặc nghe nhạc nhẹ, giúp ổn định tâm lý và điều hòa nội tiết.
Tham khảo thêm: Bị nhiệt miệng có nên súc miệng bằng nước muối không?
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Phần lớn các trường hợp nhiệt miệng nhẹ có thể tự khỏi sau 7–10 ngày mà không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu tình trạng kéo dài hoặc có dấu hiệu bất thường, bạn nên đến cơ sở y tế để được kiểm tra.
Bạn nên đi khám bác sĩ khi có một hoặc nhiều dấu hiệu sau:
- Vết loét lớn hơn 1 cm hoặc đau rát nghiêm trọng, gây khó ăn uống.
- Nhiệt miệng không lành sau 3–4 tuần hoặc tái phát hơn 6 lần mỗi năm.
- Có trên 10 vết loét cùng lúc hoặc lan rộng khắp miệng.
- Nhiệt miệng kèm theo triệu chứng toàn thân: sốt, mệt mỏi, sưng hạch cổ, tiêu chảy, sụt cân hoặc đau khớp.
- Có vết loét xuất hiện ở cả các vùng khác ngoài miệng như da, mắt, cơ quan sinh dục.
- Nghi ngờ mắc bệnh lý tiềm ẩn như Behcet, Crohn, Celiac hoặc thiếu hụt vitamin B12.
Nhiệt miệng là tình trạng thường gặp, có thể xuất hiện khi cơ thể mệt mỏi, thiếu vitamin hoặc bị “nóng trong”. Dù không nguy hiểm, nhưng nếu bị nhiệt miệng thường xuyên, bạn nên điều chỉnh lại chế độ ăn uống, ngủ nghỉ và chăm sóc răng miệng khoa học hơn để tránh tái phát.
Bên cạnh việc duy trì lối sống lành mạnh, bạn có thể kết hợp sử dụng các sản phẩm hỗ trợ chăm sóc miệng – họng giúp làm dịu vết loét, sát khuẩn nhẹ và phục hồi nhanh niêm mạc. Tham khảo thêm các sản phẩm PlasmaKare phù hợp tại PlasmaKare.vn để lựa chọn giải pháp an toàn và hiệu quả cho gia đình bạn.
