Hiểu rõ nguyên nhân viêm da cơ địa để có cách điều trị và phòng ngừa hợp lý

Viêm da cơ địa là một tình trạng da phổ biến, gây ra sự mất cân bằng và kích ứng của hệ miễn dịch trong cơ thể. Điều này dẫn đến những triệu chứng không dễ chịu như da đỏ, ngứa, viêm, và sưng. Việc hiểu về nguyên nhân viêm da cơ địa là quan trọng để có được phương pháp điều trị hiệu quả và cải thiện chất lượng cuộc sống. 

Nguyên nhân viêm da cơ địa

Viêm da cơ địa là một loại viêm da mạn tính, có xu hướng tái phát và tiếp tục tồn tại trong thời gian dài. Tình trạng này được đặc trưng bởi da đỏ, ngứa, viêm, và thậm chí có thể xuất hiện vảy da hoặc vết sưng. Viêm da cơ địa có thể ảnh hưởng đến bất kỳ khu vực nào trên cơ thể, nhưng thường thấy ở các vùng da như mặt, da đầu, khuỷu tay, khuỷu chân, và vùng háng. Nguyên nhân viêm da cơ địa chưa thực sự rõ ràng, tuy nhiên dưới đây là các yếu tố được cho là thúc đẩy tình trạng bệnh:

Yếu tố di truyền là nguyên nhân viêm da cơ địa

Yếu tố di truyền được cho là một trong những yếu tố quan trọng góp phần vào việc gây ra viêm da cơ địa. Nếu có người trong gia đình bạn mắc bệnh viêm da cơ địa thì khả năng bạn cũng có nguy cơ cao hơn. Nghiên cứu cho thấy rằng có một yếu tố di truyền gia đình trong viêm da cơ địa. Tuy nhiên, cơ chế di truyền gây ra viêm da cơ địa chính xác vẫn chưa được hiểu rõ.

Hệ miễn dịch

Việc mất cân bằng miễn dịch và phản ứng quá mức của hệ miễn dịch với các tác nhân kích thích có thể dẫn đến viêm da. Khi hệ miễn dịch quá mạnh, nó có thể tạo ra các phản ứng viêm mạnh mẽ, gây ra các triệu chứng như da đỏ, ngứa, viêm và sưng. Ngược lại, khi hệ miễn dịch yếu, nó không thể đối phó tốt với các tác nhân gây kích ứng và vi khuẩn, dẫn đến viêm da cơ địa.

Rối loạn chức năng thượng bì nguyên nhân viêm da cơ địa

Rối loạn chức năng thượng bì (epidermal dysfunction) được cho là một trong những nguyên nhân gây ra viêm da cơ địa. Thường thì, ở những người bị viêm da cơ địa, hệ thống bảo vệ tự nhiên của da bị suy yếu, dẫn đến sự mất cân bằng và rối loạn chức năng của thượng bì. Điều này có thể dẫn đến việc giảm khả năng chống nhiễm trùng của da và tăng mức độ viêm nhiễm.

Ngoài ra, khi có đột biến gen chịu trách nhiệm tạo ra filaggrin, một loại protein giúp cơ thể chúng ta duy trì hàng rào bảo vệ khỏe mạnh ở lớp trên cùng của da cũng là nguyên nhân gây viêm da cơ địa. Nếu không có đủ filaggrin để xây dựng hàng rào bảo vệ da chắc chắn, hơi ẩm có thể thoát ra ngoài và vi khuẩn, vi rút,… có thể xâm nhập. Đây là lý do tại sao nhiều người bị viêm da cơ địa có làn da rất khô và dễ bị nhiễm trùng.

Nguyên nhân viêm da cơ địa – Tác động môi trường

Tiếp xúc với các chất kích ứng trong môi trường có thể gây ra viêm da cơ địa. Các chất kích ứng này có thể bao gồm hóa chất, allergen, vi khuẩn, nấm, hoặc côn trùng. Ví dụ, tiếp xúc với các chất gây kích ứng trong mỹ phẩm, hóa chất làm sạch, hoặc vật liệu dệt có thể gây ra phản ứng dị ứng và viêm da. Môi trường ô nhiễm, như không khí ô nhiễm và ánh sáng mặt trời cũng có thể là các tác nhân gây kích ứng và góp phần vào viêm da cơ địa.

Stress và yếu tố tâm lý 

Stress và yếu tố tâm lý như căng thẳng, lo lắng, áp lực công việc cũng có thể góp phần vào viêm da cơ địa. Stress có thể làm gia tăng việc phản ứng viêm và gây ra những cơn viêm da. Các nghiên cứu cho thấy rằng stress có thể ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và gây ra các thay đổi trong da, làm tăng nguy cơ viêm da cơ địa. Ngoài ra, stress cũng có thể gây ra sự thay đổi trong các quá trình sinh lý và hóa học của cơ thể, như sự tăng sản hormone corticoid, làm tăng nguy cơ viêm da cơ địa.

Viêm da cơ địa được điều trị và chăm sóc thế nào

Dựa vào nguyên nhân và triệu chứng của viêm da cơ địa để có hướng điều trị và chăm sóc hợp lý. Dưới đây là mục tiêu và hướng điều trị viêm da cơ địa:

Các biện pháp chăm sóc hỗ trợ

Khi gặp phải tình trạng viêm da, người bệnh nên thực hiện các biện pháp hỗ trợ để cải thiện được triệu chứng, như:

• Cấp ẩm và làm dịu da: Viêm da cơ địa thường đi kèm với da khô và mất nước. Do đó, việc cấp ẩm và làm dịu da là một phần quan trọng trong điều trị. Sử dụng các sản phẩm dưỡng ẩm nhẹ nhàng, không gây kích ứng để giữ cho da mềm mịn và ngăn ngừa tình trạng da khô.
• Chườm lạnh: Chườm lạnh có thể giúp giảm viêm và giảm ngứa trên da. Bệnh nhân có thể áp dụng chườm lạnh bằng cách sử dụng nước lạnh hoặc bao bọc đá lạnh trong khăn mỏng và áp lên vùng da bị tổn thương.
• Giảm áp lực, căng thẳng: Cần tạo thời gian nghỉ ngơi và đủ giấc ngủ, thường xuyên thực hiện các bài tập thể dục để giảm căng thẳng và cải thiện tình trạng da.
• Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh: Bổ sung chế độ ăn uống lành mạnh, đa dạng và đủ dinh dưỡng, tăng cường hệ miễn dịch. Bao gồm các thực phẩm giàu vitamin, khoáng chất và chất xơ, cũng như nhiều nước để duy trì sự khỏe mạnh cho da.

Biện pháp dùng thuốc

Khi tình trạng viêm da tăng lên, các thuốc điều trị viêm da cơ địa sẽ được sử dụng để kiểm soát tình trạng ngứa ngáy, viêm nhiễm trên da và ngăn ngừa tình trạng bệnh nặng lên:

• Thuốc kháng Histamin H1: Được sử dụng để giảm tình trạng dị ứng, ngứa ngáy cho người bệnh. Thuốc được dùng ở dạng kem bôi tại chỗ hoặc đường uống toàn thân tuỳ thuộc vào mức độ nặng nhẹ của tình trạng da bị viêm. 
• Thuốc kháng viêm Corticoid: Trong trường hợp da bị viêm, sưng đỏ và ngứa, bệnh nhân cần sử dụng kem kháng viêm để giảm triệu chứng. Tuy nhiên, khi da đã bớt sưng đỏ và ngứa, nên hạn chế sử dụng kem kháng viêm và tập trung vào việc duy trì độ ẩm cho da bằng kem dưỡng ẩm. Việc lạm dụng kem kháng viêm có thể gây thay đổi màu da, làm mỏng da, gây mọc lông và tăng nguy cơ nhiễm trùng, do đó nên sử dụng kem kháng viêm chứa corticoid theo chỉ định của bác sĩ.
• Điều trị bằng kháng sinh nếu da bị nhiễm trùng: Trong trường hợp da bị nhiễm trùng, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng kháng sinh trong thời gian ngắn. Nếu có vết thương hở hoặc chảy dịch, cần đắp gạc và thay băng mỗi ngày để tránh nhiễm trùng lan rộng.
• Thuốc sát khuẩn: Dung dịch Jarish, Chlorhexidine, thuốc tím, Kẽm Oxide, Acid Fusidic, Benzoyl Peroxide,…
• Thuốc bạt sừng: Acid Salicylic, Crysophanic, Ichthyol,…
• Các nhóm thuốc điều trị triệu chứng và nguyên nhân khác: Kem bôi Nano bạc (PlasmaKare No5), Thuốc ức chế miễn dịch (Cyclosporin, Methotrexate, Pimecrolimus, Tacrolimus,…).

Làm gì để phòng ngừa tái phát viêm da cơ địa

Viêm da cơ địa là một bệnh mãn tính và có thể tái phát sau một thời gian điều trị. Tuy nhiên, có thể áp dụng một số biện pháp phòng ngừa để giảm nguy cơ tái phát và kiểm soát triệu chứng. Đầu tiên, việc duy trì một quy trình chăm sóc da hàng ngày là rất quan trọng.

• Vệ sinh da hàng ngày là bước quan trọng để giảm nguy cơ viêm da cơ địa tái phát. Sử dụng sản phẩm làm sạch và chăm sóc da nhẹ nhàng, không gây kích ứng. Tránh sử dụng các loại xà phòng hay sản phẩm chứa hóa chất cứng, vì chúng có thể làm khô da và kích thích sự viêm nhiễm.
• Dưỡng ẩm da: Đối với người mắc viêm da cơ địa, việc duy trì độ ẩm cho da là rất quan trọng. Sử dụng kem dưỡng ẩm phù hợp, chứa các thành phần lành tính và không gây kích ứng. Áp dụng kem dưỡng ẩm sau khi tắm hoặc rửa mặt để giữ cho da mềm mịn và tránh hiện tượng khô da.
• Tránh kích thích da: Nếu bạn biết rõ các chất gây kích ứng da của mình, hạn chế tiếp xúc với chúng. Tránh sử dụng sản phẩm chăm sóc da chứa hóa chất gây kích ứng như màu nhuộm, hương liệu mạnh, cồn hay chất tẩy rửa mạnh. Ngoài ra, tránh tiếp xúc với chất kích ứng khác như hóa chất trong sản phẩm làm đẹp, thuốc nhuộm tóc, thuốc nhuộm vải, hóa chất trong môi trường làm việc, và một số kim loại.
• Điều chỉnh chế độ ăn uống: Một số nghiên cứu cho thấy một số thực phẩm có thể gây kích ứng và góp phần vào viêm da cơ địa. Tùy theo từng người, nhưng một số thực phẩm như sữa và các sản phẩm từ sữa, hải sản, đậu và các loại hạt có thể làm tăng nguy cơ viêm da cơ địa. Nếu bạn nhận thấy rằng một loại thực phẩm cụ thể gây kích ứng da của bạn, hạn chế tiêu thụ nó và tìm hiểu thêm về chế độ ăn uống lành mạnh cho da.
• Stress có thể làm tăng nguy cơ viêm da cơ địa tái phát. Vì vậy, hãy tìm cách quản lý stress hàng ngày, bằng cách thực hiện các hoạt động thư giãn như yoga, thiền định, tập thể dục,… 

Trên đây là bài viết về nguyên nhân viêm da cơ địa mà chúng tôi muốn cung cấp tới bạn đọc. Việc hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp cho điều trị và phòng ngừa bệnh viêm da cơ địa đúng cách.