Trong phần nội dung dưới đây, Plasmakare sẽ giúp bạn tháo gỡ mọi thắc mắc về kiến ba khoang từ việc kiến ba khoang cắn có thực sự nguy hiểm đến những tác hại mà nọc độc của chúng có thể gây ra. Cùng khám phá để hiểu rõ hơn về loại côn trùng này và cách bảo vệ bản thân hiệu quả nhất khi không may bị kiến ba khoang tấn công.
Mục lục
Kiến ba khoang có cắn không?
Nhiều người thường hiểu nhầm rằng kiến ba khoang cắn giống như các loại côn trùng khác, gây tổn thương da bằng cách đốt hoặc cắn trực tiếp. Tuy thực tế cho thấy kiến ba khoang không cắn theo kiểu đốt thông thường như muỗi hay ong. Loài kiến này không có cơ chế để cắn gây đau hoặc hút máu, mà vết thương trên da chủ yếu xuất phát từ việc độc tố tiết ra khi kiến ba khoang bị chà xát hoặc đập lên da.
Kiến ba khoang tiết ra một loại dịch độc có tên là pederin trong cơ thể. Khi con người vô tình đè ép, chà xát hoặc giết kiến ba khoang trên da, chất độc này sẽ được truyền trực tiếp vào da gây tổn thương. Độc tố pederin không phải do vết cắn hay vết đốt, mà chính là từ dịch tiết của kiến ba khoang bị giải phóng ra ngoài và tiếp xúc với da.
Điều này giải thích tại sao khi bị kiến ba khoang gây hại, bạn thường thấy các tổn thương như mẩn đỏ, phồng rộp, viêm loét… không phải do cắn đốt mà là do phản ứng với độc tố khi kiến bị giết hoặc chà xát trên da. Vì vậy, khi phát hiện kiến ba khoang bám trên người hoặc quần áo, cần hết sức cẩn trọng, không nên dùng tay bắt hoặc đập kiến mà hãy dùng các vật dụng khác để nhẹ nhàng loại bỏ nhằm tránh để dịch độc tiếp xúc với da.
Nọc độc của kiến ba khoang
Kiến ba khoang không cắn theo cách thông thường mà gây hại chủ yếu qua chất độc tiết ra có tên gọi là pederin. Đây là một loại amide độc tính cao, tồn tại trong dịch tiết của kiến và được giải phóng khi kiến bị chà xát hoặc đập lên da người.
Độc tố pederin có độ mạnh vượt trội, được đánh giá mạnh gấp khoảng 12 đến 15 lần so với nọc độc của rắn hổ mang. Tuy nhiên, do lượng độc tố tiếp xúc với da thường rất nhỏ nên hiếm khi gây nguy hiểm đến tính mạng.
Cơ chế gây hại của pederin là tác động trực tiếp lên tế bào da và mô dưới da, gây ức chế tổng hợp protein và làm tổn thương các tế bào, dẫn đến hiện tượng viêm, phồng rộp và mụn nước tại vùng tiếp xúc. Nếu không xử lý đúng cách, độc tố có thể lan rộng gây tổn thương diện rộng và bội nhiễm.
Liều lượng độc tố pederin rất nhỏ nhưng đủ để gây ra các phản ứng viêm nghiêm trọng tại chỗ. Trong những trường hợp đặc biệt khi độc tố dính vào mắt, có thể gây viêm kết mạc hoặc tổn thương giác mạc nghiêm trọng, ảnh hưởng đến thị lực. Do đó, việc xử trí sớm và phù hợp là rất cần thiết để giảm thiểu hậu quả sức khỏe do kiến ba khoang gây ra.
Tác hại của kiến ba khoang cắn
Kiến ba khoang không thực sự cắn theo cách thông thường như nhiều loài côn trùng khác, mà độc tố nguy hiểm của chúng được tiết ra khi kiến bị chà xát, đập hoặc vô tình nghiền nát trên da người. Khi pederin tiếp xúc với da, nó sẽ kích thích phản ứng viêm nghiêm trọng trên bề mặt da.
Tác hại đầu tiên và rõ rệt nhất khi bị kiến ba khoang cắn là gây ra các tổn thương da với biểu hiện như:
- Vùng da tiếp xúc bị đỏ, ngứa, rát và sưng tấy.
- Xuất hiện các mụn nước hoặc bọng nước nhỏ, giống như bỏng nước.
- Vết thương có thể lan rộng nhanh chóng nếu người bệnh vô tình gãi hoặc chà xát mạnh, khiến độc tố lan sang các vùng da lành.
- Trường hợp nặng, tổn thương da có thể tiến triển thành viêm loét, lở loét, thậm chí bội nhiễm do vi khuẩn tấn công, gây đau đớn kéo dài và có thể để lại sẹo thâm lâu năm.
Ngoài ra, nếu độc tố pederin dính vào mắt, có thể gây viêm kết mạc, sưng nề và trong một số trường hợp nghiêm trọng, dẫn đến mất thị lực tạm thời hoặc tổn thương giác mạc. Độc tố này cũng có thể kích thích các triệu chứng toàn thân nhẹ như sốt, mệt mỏi hoặc nổi hạch bạch huyết gần vùng tổn thương.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
trong một số trường hợp, bạn cần chủ động đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời nhằm tránh những biến chứng nguy hiểm. Cụ thể, bạn nên đi khám khi gặp phải các dấu hiệu sau:
- Tổn thương da lan rộng, đau đớn và sưng nặng: Nếu vùng da bị tổn thương không ngừng phát triển, xuất hiện các vết đỏ lan rộng kèm theo cảm giác đau nhức dữ dội hoặc phù nề, đây có thể là dấu hiệu cho thấy phản ứng viêm đang diễn tiến nghiêm trọng, cần can thiệp y tế ngay.
- Có dấu hiệu nhiễm trùng như mưng mủ hoặc sốt: Việc vết thương bị bội nhiễm là một nguy cơ không thể xem nhẹ. Nếu bạn nhận thấy có mủ chảy ra từ vùng da tổn thương, vết thương có mùi hôi, hoặc kèm theo sốt cao, ớn lạnh thì cần phải khám bác sĩ để được sử dụng thuốc kháng sinh và chăm sóc phù hợp.
Độc tố pederin từ kiến ba khoang khi dính vào mắt có thể gây viêm kết mạc, sưng tấy quanh mắt và trong trường hợp nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến thị lực. Nếu bạn có dấu hiệu như mắt đỏ, đau rát, chảy nước mắt hoặc giảm thị lực sau khi tiếp xúc với kiến ba khoang, cần đi khám bác sĩ chuyên khoa mắt ngay lập tức để được điều trị kịp thời.
Trên đây là những thông tin quan trọng về kiến ba khoang, tác hại của chúng. Ngoài ra nếu là trẻ em bị tiếp xúc với nọc độc của kiến ba khoang hoặc các loại côn trùng khác, ba mẹ có thể sử dụng các sản phẩm chuyên dụng để làm dịu và phục hồi da. Một gợi ý hữu ích là bộ đôi chuyên trị Muỗi, kiến ba khoang và Côn trùng đốt cho trẻ. Đây sẽ là giải pháp an toàn và hiệu quả, giúp bạn an tâm hơn trong việc chăm sóc sức khỏe cho bé.
