Nghẹt mũi khi ngủ là tình trạng khiến nhiều người trằn trọc, khó thở và ngủ không sâu giấc. Dù không nguy hiểm, nhưng nếu kéo dài, nó có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
Mục lục
Trong bài viết này Plasmakare sẽ cùng bạn tìm hiểu nguyên nhân gây nghẹt mũi về đêm và gợi ý những mẹo cải thiện đơn giản, hiệu quả ngay tại nhà.
Nguyên nhân gây nghẹt mũi khi ngủ về đêm
Nghẹt mũi khi ngủ về đêm có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm yếu tố sinh lý, bệnh lý, môi trường và đặc điểm cá nhân. Việc hiểu rõ căn nguyên sẽ giúp lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả hơn.
Nguyên nhân sinh lý
Khi cơ thể ở tư thế nằm, lượng máu dồn lên vùng đầu tăng lên đáng kể, từ đó làm giãn các mạch máu nhỏ trong niêm mạc mũi, gây ra tình trạng sưng nề và tắc nghẽn đường thở. Đồng thời, tư thế nằm ngang cũng khiến dịch nhầy khó thoát ra ngoài, dễ bị ứ đọng trong khoang mũi và các xoang, khiến cảm giác nghẹt mũi trở nên rõ rệt hơn, đặc biệt vào ban đêm.
Nguyên nhân bệnh lý
- Cảm lạnh, cảm cúm: Là nguyên nhân phổ biến gây viêm niêm mạc mũi, dẫn đến tăng tiết dịch nhầy, phù nề niêm mạc và gây nghẹt mũi, thường kèm theo sốt, đau đầu, ho.
- Viêm xoang, viêm amidan, viêm VA: Những bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp trên khiến dịch mủ tích tụ trong các hốc xoang, làm tắc nghẽn và gây cảm giác nặng đầu, nghẹt mũi kéo dài, nhất là vào ban đêm khi dịch không thoát được.
- Viêm mũi dị ứng: Thường khởi phát khi tiếp xúc với các tác nhân dị ứng như phấn hoa, bụi mịn, lông thú, khói thuốc, nấm mốc,… khiến niêm mạc mũi phản ứng quá mức, sưng viêm và nghẹt mũi nặng về đêm.
- Trào ngược dạ dày – thực quản: Axit từ dạ dày trào ngược lên họng và mũi khi nằm có thể gây viêm vùng mũi họng, kích ứng niêm mạc và dẫn tới nghẹt mũi mạn tính vào ban đêm.
- Các bất thường cấu trúc mũi: Các bệnh lý như polyp mũi hoặc lệch vách ngăn làm hẹp đường thở một cách cơ học, khiến luồng không khí lưu thông kém và gây tắc nghẽn kéo dài, đặc biệt rõ khi ngủ.
Tác nhân môi trường
Không khí khô, khói bụi, ô nhiễm hoặc điều hòa quá lạnh có thể khiến niêm mạc mũi khô rát, dễ tổn thương và phản ứng bằng cách tăng tiết dịch nhầy để bảo vệ. Sự ứ đọng dịch này dễ gây nghẹt mũi đặc biệt trong điều kiện đóng kín cửa và thiếu thông khí vào ban đêm.
Yếu tố cá nhân
Phụ nữ mang thai cũng dễ gặp tình trạng nghẹt mũi về đêm do sự thay đổi nội tiết tố làm tăng lưu lượng máu đến niêm mạc, gây sưng phù đường mũi. Ngoài ra người có cơ địa dị ứng, hệ hô hấp nhạy cảm hoặc tiền sử viêm mũi xoang mạn tính cũng có nguy cơ cao gặp triệu chứng này.
Mẹo trị nghẹt mũi khi ngủ về đêm hiệu quả tại nhà
Tình trạng nghẹt mũi khi ngủ về đêm không chỉ gây khó chịu, mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng giấc ngủ và sức khỏe hô hấp. Tuy bạn hoàn toàn có thể cải thiện triệu chứng này bằng những mẹo đơn giản, an toàn, dễ thực hiện ngay tại nhà. Dưới đây là 5 cách hiệu quả được khuyến nghị.
1. Vệ sinh và làm sạch mũi
Vệ sinh khoang mũi bằng nước muối sinh lý là một trong những biện pháp đơn giản nhưng rất hữu ích để giảm nghẹt mũi. Nước muối có tác dụng làm sạch bụi bẩn, loại bỏ vi khuẩn, dị nguyên và giúp làm loãng dịch nhầy tích tụ trong hốc mũi. Việc này không chỉ giúp thông thoáng đường thở mà còn hỗ trợ giảm sưng viêm niêm mạc mũi.
Bạn nên thực hiện rửa mũi 1–2 lần/ngày, đặc biệt là trước khi đi ngủ để giúp mũi được thông thoáng hơn trong đêm. Nếu có điều kiện, nên sử dụng bình rửa chuyên dụng và nước muối pha chuẩn (NaCl 0,9%) để đảm bảo an toàn và hiệu quả tối ưu hoặc nếu chưa có có thể tham khảo tại cửa hàng của chúng tôi nhé.
2. Liệu pháp nhiệt và xông hơi
Xông hơi mũi hoặc tắm nước ấm vào buổi tối có thể giúp cải thiện đáng kể tình trạng nghẹt mũi khi ngủ. Dưới tác động của hơi nước ấm, dịch nhầy trong mũi sẽ loãng ra, đồng thời làm dịu các mô niêm mạc bị viêm.
Để tăng hiệu quả, bạn có thể thêm vài giọt tinh dầu như sả chanh, bạc hà, hoặc oải hương vào chậu nước xông. Các loại tinh dầu này không chỉ giúp thông mũi mà còn có đặc tính kháng khuẩn, chống viêm và hỗ trợ thư giãn tinh thần, từ đó giúp bạn dễ đi vào giấc ngủ hơn.
3. Massage giảm nghẹt mũi
Massage nhẹ nhàng các huyệt đạo trên mặt là một cách hỗ trợ điều trị nghẹt mũi hiệu quả, đặc biệt trong những trường hợp nghẹt mũi nhẹ do sinh lý hoặc cảm lạnh. Bạn có thể dùng đầu ngón tay day nhẹ vào các vị trí như: giữa hai lông mày, hai bên cánh mũi, điểm giữa môi trên và đầu mũi.
Thực hiện động tác xoay tròn trong khoảng 1–3 phút sẽ giúp kích thích lưu thông máu, làm giảm sưng nề mạch máu trong niêm mạc và giúp bạn thở dễ dàng hơn. Đây là phương pháp đơn giản, không tốn kém và có thể áp dụng ngay trước khi đi ngủ.
4. Sử dụng thực phẩm hỗ trợ
Một số thực phẩm tự nhiên có tác dụng hỗ trợ cải thiện tình trạng nghẹt mũi, đặc biệt khi nguyên nhân đến từ cảm lạnh hoặc viêm nhẹ. Trong đó, trà gừng pha với mật ong là lựa chọn phổ biến. Gừng có đặc tính kháng viêm làm ấm cơ thể và hỗ trợ làm loãng dịch nhầy, trong khi mật ong giúp làm dịu cổ họng và tăng cường miễn dịch.
Ngoài ra, tỏi cũng là nguyên liệu được sử dụng phổ biến nhờ chứa allicin và scordinin – hai hoạt chất có khả năng kháng khuẩn và hỗ trợ khơi thông đường hô hấp. Bạn có thể ăn tỏi sống cùng mật ong chế biến trong món ăn hoặc sử dụng tinh dầu tỏi theo liều lượng hợp lý.
5. Điều chỉnh tư thế ngủ
Tư thế ngủ có ảnh hưởng đáng kể đến tình trạng nghẹt mũi về đêm. Việc nằm gối quá thấp hoặc nằm nghiêng về bên bị tắc mũi sẽ khiến máu và dịch nhầy ứ đọng nhiều hơn, làm nghẹt mũi trầm trọng hơn.
Do đó, bạn nên điều chỉnh tư thế nằm bằng cách kê gối cao hơn bình thường, giữ cho đầu và cổ tạo thành góc nghiêng nhẹ từ 15–30 độ. Tư thế này giúp chất nhầy dễ thoát ra khỏi khoang mũi và hạn chế tình trạng sưng phù mao mạch từ đó cải thiện việc hô hấp trong khi ngủ.
Tham khảo thêm: Cách điều trị nghẹt mũi cho trẻ
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Mặc dù nghẹt mũi thường là triệu chứng nhẹ và có thể tự cải thiện tại nhà, nhưng trong một số trường hợp, tình trạng này có thể là dấu hiệu cảnh báo vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn. Bạn nên đến khám bác sĩ chuyên khoa Tai – Mũi – Họng nếu gặp phải các tình huống sau:
- Nghẹt mũi kéo dài nhiều ngày, tái phát liên tục, không cải thiện dù đã áp dụng các biện pháp chăm sóc và điều trị tại nhà. Tình trạng này có thể gây ảnh hưởng đáng kể đến giấc ngủ, khả năng hô hấp và chất lượng cuộc sống.
- Xuất hiện dấu hiệu viêm nhiễm nặng như: sốt cao, đau đầu dữ dội, đau mặt lan lên hốc mắt, chảy dịch mũi có mùi hôi hoặc dịch có màu vàng/xanh đục đây có thể là biểu hiện của viêm xoang, nhiễm trùng đường hô hấp hoặc biến chứng khác cần điều trị chuyên sâu.
- Khi nghẹt mũi đi kèm các triệu chứng bất thường như: giảm khứu giác, chảy máu cam tái phát, đau rát họng kéo dài, khó thở, tức ngực, có tiền sử bệnh dị ứng hoặc hen suyễn không ổn định, người bệnh cần được thăm khám để chẩn đoán nguyên nhân chính xác.
Giờ đây bạn đã nắm trong tay những nguyên nhân cốt lõi và các giải pháp thiết thực để đối phó với chứng nghẹt mũi ban đêm. Hãy biến phòng ngủ của mình thành một không gian lý tưởng, áp dụng những mẹo nhỏ để làm dịu đường thở. Một giấc ngủ sâu không chỉ giúp phục hồi năng lượng mà còn là nền tảng cho một ngày mới tràn đầy sức sống.
