Tổng hợp các nguyên nhân gây viêm amidan ở trẻ nhỏ

Viêm amidan không chỉ là một vấn đề sức khỏe thường gặp mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng nghiêm trọng nếu không được can thiệp kịp thời. Để bảo vệ sức khỏe cho trẻ, việc hiểu rõ các nguyên nhân gây viêm và áp dụng các biện pháp điều trị, phòng ngừa phù hợp là điều vô cùng quan trọng. Vậy những nguyên nhân gây viêm amidan ở trẻ là gì? Cùng PlasmaKare tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây nhé!

Viêm amidan ở trẻ nhỏ là như thế nào?

Viêm amidan ở trẻ nhỏ là tình trạng viêm nhiễm xảy ra tại amidan, một cặp tuyến bạch huyết nằm ở phía sau họng. Amidan đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh xâm nhập qua đường hô hấp. Tuy nhiên ở trẻ nhỏ, hệ miễn dịch chưa phát triển đầy đủ, khiến amidan dễ bị tấn công bởi vi khuẩn và virus, từ đó dẫn đến tình trạng viêm nhiễm.

Tại sao trẻ nhỏ dễ mắc viêm amidan?

Viêm amidan là một trong những bệnh lý đường hô hấp trên thường gặp ở trẻ nhỏ, gây ra nhiều phiền toái và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bé. Để giải thích về lý do trẻ dễ mắc viêm amidan, cần xem xét các yếu tố sau:

Đặc điểm sinh lý của trẻ nhỏ

Đặc điểm sinh lý của trẻ nhỏ là một trong những yếu tố chính làm tăng nguy cơ dễ mắc viêm amidan. Trước hết, hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện, vẫn còn non yếu và chưa đủ khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn và virus.

Bình thường, amidan của trẻ hoạt động rất tích cực để bảo vệ cơ thể khỏi sự xâm nhập của các mầm bệnh. Tuy nhiên, sự hoạt động quá mức này lại làm cho amidan dễ bị tổn thương và viêm nhiễm hơn. Ngoài ra, niêm mạc họng của trẻ nhỏ thường mỏng và nhạy cảm hơn so với người lớn, do đó dễ bị kích ứng và tổn thương bởi các tác nhân gây bệnh từ môi trường bên ngoài.

Môi trường sống và các yếu tố thuận lợi

Môi trường sống có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của trẻ. Việc sống trong môi trường ô nhiễm, ẩm ướt, hay tiếp xúc thường xuyên với khói bụi, hóa chất và các nguồn lây nhiễm khác có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm amidan. Ngoài ra, việc vệ sinh miệng họng kém và lạm dụng kháng sinh cũng là những yếu tố thuận lợi cho bệnh phát triển.

Hình ảnh viêm amidan ở trẻ

Hình ảnh viêm amidan ở trẻ thường cho thấy amidan sưng to, đỏ rực và có thể xuất hiện mủ trắng hoặc vàng trên bề mặt. Khi kiểm tra bằng đèn pin hoặc thiết bị y tế, vùng họng của trẻ có thể lộ rõ các đốm mủ hoặc màng mủ trên amidan, biểu hiện rõ rệt của viêm nhiễm cấp tính. Để có cái nhìn rõ hơn, chúng ta có thể quan sát qua hình ảnh dưới đây:

Triệu chứng viêm amidan ở trẻ nhỏ

Việc nhận biết triệu chứng viêm amidan ở trẻ nhỏ là rất quan trọng để phát hiện bệnh sớm và can thiệp kịp thời. Dưới đây là các triệu chứng phổ biến mà bố mẹ cần chú ý:

Amidan sưng tấy, đỏ

Amidan bị viêm thường sưng to và có màu đỏ rực, dễ dàng quan sát khi mở miệng trẻ. Bề mặt amidan có thể xuất hiện các đốm mủ trắng hoặc vàng, cho thấy tình trạng viêm nhiễm nghiêm trọng.

Ho

Trẻ bị viêm amidan thường xuất hiện triệu chứng ho do kích ứng và viêm ở vùng họng. Ho có thể là ho khan hoặc ho có đờm và thường xảy ra liên tục, gây khó chịu cho trẻ.

Đau rát họng

Trẻ sẽ cảm thấy đau nhức và rát ở vùng họng, đặc biệt khi nuốt hoặc nói. Cảm giác đau này có thể lan tỏa ra cả vùng tai và đầu, gây khó khăn trong việc ăn uống.

Sốt

Sốt cao là phản ứng tự nhiên của cơ thể đối với viêm nhiễm, thường kèm theo cảm giác mệt mỏi và ăn uống kém. Nhiệt độ cơ thể có thể dao động từ 38°C đến 40°C hoặc cao hơn, tùy thuộc vào mức độ viêm nhiễm.

Hôi miệng

Viêm amidan có thể làm cho hơi thở có mùi hôi do sự tích tụ của mủ và vi khuẩn trên amidan. Triệu chứng này có thể trở nên rõ ràng hơn khi amidan bị nhiễm trùng nặng.

Ù và đau nhức tai

Do cấu trúc liên kết giữa họng và tai, viêm amidan có thể gây ra cảm giác đau nhức tai hoặc ù tai. Triệu chứng này thường là hậu quả của tình trạng viêm khi ảnh hưởng đến các dây thần kinh xung quanh. Làm tăng sự khó chịu và ảnh hưởng đến thính lực của trẻ.

Các thể viêm amidan phổ biến ở trẻ nhỏ

Viêm amidan ở trẻ nhỏ có thể xuất hiện dưới nhiều thể viêm khác nhau. Một số loại viêm amidan phổ biến thường gặp:

Viêm amidan cấp tính

Đây là thể viêm amidan phổ biến nhất ở trẻ nhỏ, thường do các tác nhân vi khuẩn như liên cầu khuẩn nhóm A hoặc virus như adenovirus, Epstein-Barr gây ra. Viêm amidan cấp tính đặc trưng bởi sự sưng tấy và đỏ amidan. Thời gian của đợt viêm cấp tính thường kéo dài từ 7 đến 10 ngày và có thể được điều trị bằng kháng sinh hoặc thuốc giảm đau, tùy thuộc vào nguyên nhân.

Viêm amidan mạn tính

Khi viêm amidan cấp tính tái phát nhiều lần mà không được điều trị triệt để, tình trạng này có thể trở thành mạn tính. Amidan trong thể viêm mạn tính thường bị tổn thương lâu dài, dẫn đến sự tích tụ vi khuẩn và dịch mủ trong hốc amidan. Viêm amidan mạn tính có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của trẻ và đôi khi cần can thiệp phẫu thuật để cải thiện tình trạng.

Trong thể viêm amidan mạn tính, để giúp việc điều trị được tối ưu hơn. Người ta chia viêm amidan mạn tính thành 2 nhóm nhỏ gồm:

• Viêm amidan thể viêm xơ teo: Trong thể này, amidan bị viêm và dần dần thu nhỏ kích thước, thường là kết quả của sự tổn thương mãn tính và quá trình xơ hóa. Amidan xơ teo có thể làm giảm khả năng miễn dịch tại khu vực họng.
• Viêm amidan thể viêm quá phát: Đây là thể viêm mà amidan không chỉ sưng tấy mà còn phát triển quá mức bình thường, làm tăng kích thước amidan. Thể này thường gặp ở trẻ nhỏ và có thể dẫn đến tắc nghẽn đường thở do sự phình to của amidan.

Tổng hợp các nguyên nhân gây viêm amidan ở trẻ

Tình trạng viêm amidan ở trẻ nhỏ có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân. Các nguyên nhân gây viêm amidan ở trẻ phổ biến:

Do nhiễm vi khuẩn

Vi khuẩn là nguyên nhân phổ biến gây viêm amidan ở trẻ. Trong đó, Streptococcus pyogenes (liên cầu khuẩn nhóm A) là loại vi khuẩn chính gây viêm họng hạt và viêm amidan cấp tính. Vi khuẩn này lây lan qua đường hô hấp, đặc biệt là khi trẻ tiếp xúc với người bệnh.

Do nhiễm virus

Ngoài vi khuẩn, các loại virus như adenovirus, rhinovirus, virus cúm và Epstein-Barr cũng là tác nhân gây viêm amidan ở trẻ. Viêm amidan do virus thường xuất hiện cùng với các triệu chứng cảm lạnh, cúm hoặc các bệnh về đường hô hấp khác.

Do cấu tạo giải phẫu

Một số trẻ có cấu tạo amidan to hơn bình thường, làm tăng nguy cơ viêm nhiễm. Khi amidan quá lớn, chúng dễ bị viêm nhiễm do việc lưu thông không khí và dịch nhầy gặp khó khăn, tạo điều kiện cho vi khuẩn và virus phát triển.

Yếu tố dị ứng và thời tiết 

Trẻ dễ mắc viêm amidan hơn trong mùa lạnh hoặc khi thời tiết thay đổi đột ngột. Ngoài ra, yếu tố dị ứng như phấn hoa, bụi bẩn cũng làm kích thích amidan và gây viêm.

Bên cạnh các nguyên nhân gây bệnh trên, một số yếu tố thuận lợi cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm amidan ở trẻ nhỏ, bao gồm:

• Hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện khiến trẻ dễ bị nhiễm trùng, từ đó làm tăng nguy cơ mắc viêm amidan.
• Vệ sinh miệng họng kém tạo điều kiện cho vi khuẩn và virus phát triển, dễ dàng xâm nhập và gây viêm ở vùng amidan.
• Các yếu tố môi trường này có thể kích thích niêm mạc họng, làm suy giảm sức đề kháng và tăng nguy cơ viêm amidan.
• Sử dụng kháng sinh không đúng cách làm giảm hiệu quả điều trị và tạo điều kiện cho vi khuẩn kháng thuốc phát triển, làm trầm trọng thêm tình trạng viêm amidan.

Bố mẹ cần làm gì khi trẻ bị viêm amidan?

Khi trẻ mắc viêm amidan, bố mẹ cần thường xuyên theo dõi các triệu chứng tại nhà để phát hiện sớm bất thường và kịp thời đưa trẻ tới các cơ sở y tế. Việc tự ý sử dụng thuốc không được khuyến khích, vì có thể dẫn đến nguy cơ sử dụng thuốc không phù hợp và liều lượng không chính xác. Điều này không những làm tình trạng bệnh của bé trở nên nghiêm trọng hơn mà còn có thể gây ra hiện tượng kháng thuốc sau này. Hơn nữa, việc chăm sóc và điều trị viêm amidan cho trẻ cần dựa vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, cụ thể như sau:

Đối với trẻ bị viêm amidan nhẹ

Nếu bé mới chỉ xuất hiện các triệu chứng nhẹ như khó chịu ở vùng họng, sốt nhẹ, người mệt mỏi, chán ăn… Trong trường hợp cần thiết bố mẹ có thể cho bé sử dụng thuốc giảm đau, hạ sốt không kê đơn tại nhà và kết hợp cùng các biện pháp cải thiện sau:

• Sử dụng nước muối pha loãng hoặc nước muối sinh lý cho bé súc miệng hàng ngày để làm sạch và diệt khuẩn.
• Có thể tham khảo cách chữa viêm amidan không dùng kháng sinh thông qua các bài thuốc dân gian như uống siro húng chanh chưng đường phèn, mật ong…
• Cho bé uống nhiều nước và đảm bảo chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng. Chú trọng bổ sung Vitamin C và kẽm để tăng cường sức đề kháng.
• Tránh cho trẻ ăn uống thực phẩm lạnh vì có thể làm tình trạng viêm amidan trở nên nghiêm trọng hơn.

Đối với trẻ bị viêm amidan nặng

Đối với tình trạng viêm amidan nặng, bé cần được thăm khám và có phác đồ điều trị phù hợp. Trong trường hợp viêm amidan nặng hoặc mạn tính, đặc biệt khi bệnh tái phát nhiều lần, bé có thể khuyến nghị các biện pháp điều trị can thiệp như cắt bỏ amidan nếu cần thiết. Điều này nhằm ngăn ngừa các biến chứng và cải thiện chức năng của amidan.

Viêm amidan ở trẻ có nguy hiểm không?

Viêm amidan ở trẻ có thể nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách. Trong hầu hết các trường hợp, viêm amidan là bệnh lý cấp tính có thể điều trị hiệu quả bằng thuốc hoặc các biện pháp chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, nếu không được điều trị hợp lý và dứt điểm sớm, bệnh có nguy cơ cao bị viêm nhiễm kéo dài hoặc tái phát nhiều lần. Thậm chí, còn có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe tổng quát và sự phát triển của bé.

Các biến chứng của viêm amidan ở trẻ nếu không được điều trị đúng cách

Viêm amidan nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe toàn diện của trẻ. Cụ thể:

Biến chứng cục bộ

Các biến chứng cục bộ liên quan đến viêm amidan thường phát sinh tại chỗ, ảnh hưởng trực tiếp đến vùng amidan và các cấu trúc xung quanh. Đặc biệt ở trẻ em, một số biến chứng cục bộ khi bị viêm amidan có thể gặp bao gồm:

• Áp xe quanh amidan: Đây là biến chứng thường gặp nhất, xảy ra khi mủ tích tụ xung quanh amidan, gây ra các triệu chứng như đau dữ dội vùng họng, khó nuốt, khó thở và sưng mặt.
• Viêm mô tế bào cổ: Nhiễm trùng lan rộng từ amidan sang các mô mềm ở cổ, gây sưng đỏ, đau nhức và có thể dẫn đến hoại tử mô.
• Viêm tai giữa: Vi khuẩn từ amidan có thể lan sang tai giữa qua vòi Eustache, gây viêm tai giữa cấp hoặc mạn tính.
• Viêm xoang: Viêm amidan có thể làm tăng nguy cơ viêm xoang, đặc biệt là viêm xoang mũi.

Biến chứng toàn thân

Khác với biến chứng cục bộ, biến chứng toàn thân của viêm amidan thường ảnh hưởng đến nhiều cơ quan và hệ thống trong cơ thể, gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Một số biến chứng toàn thân của viêm amidan ở trẻ có thể xảy ra:

• Sốt thấp khớp: Nếu viêm amidan do liên cầu khuẩn nhóm A gây ra và không được điều trị bằng kháng sinh đầy đủ, trẻ có nguy cơ mắc bệnh thấp khớp. Bệnh này có thể gây tổn thương van tim, khớp, da và hệ thần kinh.
• Viêm cầu thận cấp: Cũng là một biến chứng của viêm amidan do liên cầu khuẩn nhóm A, gây tổn thương thận, dẫn đến tình trạng sưng phù, tiểu ra máu.
• Nhiễm trùng huyết: Trong trường hợp nặng, nhiễm trùng có thể lan rộng ra toàn bộ cơ thể, gây nhiễm trùng huyết, đe dọa tính mạng.
• Hội chứng sau viêm liên cầu: Gây ra các triệu chứng như sốt, đau khớp, đau bụng, mệt mỏi kéo dài.
• Ảnh hưởng đến sự phát triển: Viêm amidan mạn tính có thể gây khó thở khi ngủ, ảnh hưởng đến giấc ngủ và sự phát triển của trẻ.

Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời viêm amidan là việc làm rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng trên. Nếu trẻ xuất hiện bất kỳ các triệu chứng nghi ngờ nào hoặc tình trạng viêm amidan kéo dài không dứt, bố mẹ cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Phòng ngừa viêm amidan ở trẻ

Để phòng ngừa viêm amidan ở trẻ, các bậc phụ huynh cần thực hiện một số biện pháp sau:

• Hướng dẫn trẻ đánh răng đúng cách, đặc biệt là sau mỗi bữa ăn và trước khi đi ngủ, để duy trì vệ sinh răng miệng, giảm nguy cơ viêm nhiễm.
• Đảm bảo cho trẻ có chế độ dinh dưỡng khoa học để nâng cao hệ thống miễn dịch.
• Viêm amidan có khả năng lây lan nhanh chóng, vì vậy cần giảm thiểu việc cho trẻ mút tay và tiếp xúc với các đồ vật có thể chứa vi khuẩn. Khi trẻ có triệu chứng viêm mũi, nên sử dụng dung dịch nước muối sinh lý hoặc sản phẩm vệ sinh mũi chuyên dụng như PlasmaKare Nasal Clean để làm sạch và tiêu diệt vi khuẩn hiệu quả.
• Đảm bảo khử trùng sạch sẽ các khu vực sinh hoạt và phòng ngủ của trẻ, đồng thời tránh để trẻ tiếp xúc với khói và bụi.
• Cho bé tiêm phòng đầy đủ để cơ thể sản sinh kháng thể chống lại các tác nhân gây bệnh. 
• Khi trẻ xuất hiện các triệu chứng của viêm amidan, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế chuyên khoa tai – mũi – họng để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Một số câu hỏi liên quan đến viêm amidan ở trẻ

Bé bị viêm amidan bao lâu thì khỏi?

Thời gian hồi phục viêm amidan ở trẻ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và phương pháp điều trị áp dụng. Đối với các trường hợp viêm cấp tính nhẹ, nếu được điều trị đúng cách tại nhà, bệnh thường cải thiện trong khoảng 7 đến 10 ngày. Tuy nhiên, viêm amidan nặng hoặc mạn tính có thể cần từ vài tuần đến vài tháng để hồi phục hoàn toàn. Trong trường hợp có biến chứng hoặc cần can thiệp phẫu thuật, thời gian hồi phục có thể kéo dài hơn.

Bé bị viêm amidan tái phát nhiều lần thì làm sao?

Nếu bé bị viêm amidan tái phát nhiều lần, việc thăm khám và tư vấn với bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng là rất quan trọng để xác định nguyên nhân và phương pháp điều trị phù hợp. Ngoài việc tuân thủ đúng liệu trình điều trị và cải thiện sức đề kháng, cần xem xét các biện pháp phòng ngừa và vệ sinh để giảm nguy cơ tái phát. Trong trường hợp tái phát liên tục và nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật cắt amidan như một giải pháp cuối cùng.

Viêm amidan ở trẻ có tự khỏi không?

Viêm amidan ở trẻ có thể tự khỏi trong nhiều trường hợp, đặc biệt khi bệnh nhẹ và được chăm sóc tại nhà đúng cách, với triệu chứng thường giảm trong khoảng 7-10 ngày. Tuy nhiên, nếu tình trạng viêm amidan nghiêm trọng, kéo dài hoặc tái phát nhiều lần, việc thăm khám và điều trị y tế là cần thiết để ngăn ngừa các biến chứng và cải thiện tình trạng sức khỏe của trẻ.

>>> Có thể bạn quan tâm:

Bé bị viêm amidan có cần uống kháng sinh? Uống thuốc gì nhanh khỏi?

Phân biệt hình ảnh viêm amidan từng loại cụ thể

Nhìn chung, viêm amidan ở trẻ nhỏ là vấn đề sức khỏe cần được chú ý và điều trị kịp thời. Hiểu rõ nguyên nhân và triệu chứng của viêm amidan sẽ giúp phụ huynh chăm sóc cũng như bảo vệ sức khỏe của trẻ tốt hơn. Hy vọng bài viết này đã cung cấp nhiều thông tin hữu ích cho bạn. Nếu cần tư vấn về các sản phẩm vệ sinh Mũi Họng cho con yêu trong mùa dịch này, đừng ngần ngại hãy liên hệ tới PlasmaKare qua số HOTLINE 0976 648 102 hoặc 0916 648 102 để được hỗ trợ sớm nhất nhé!