Nhiệt miệng là một vấn đề răng miệng phổ biến mà hầu hết chúng ta từng gặp ít nhất một lần trong đời. Mặc dù thường tự lành sau vài ngày, nhưng những vết loét nhỏ này có thể gây cảm giác đau rát, khó chịu, đặc biệt khi ăn uống hay nói chuyện.
Mục lục
Khi nhiệt miệng kéo dài hoặc tái phát thường xuyên, việc tìm hiểu nguyên nhân và áp dụng biện pháp xử lý kịp thời là vô cùng cần thiết. Phần này Plasmakare sẽ giúp bạn khám phá các nguyên nhân gây nhiệt miệng và hướng dẫn cách chữa trị nhanh chóng, hiệu quả tại nhà.
Nguyên nhân nhiệt miệng do đâu?
Nhiệt miệng (loét miệng) là tình trạng phổ biến, gây cảm giác đau rát, khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Nguyên nhân gây nhiệt miệng có thể do nhiều yếu tố khác nhau, từ chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng, tới sức khỏe tổng thể. Dưới đây là các nhóm nguyên nhân thường gặp:
1. Nguyên nhân phổ biến
- Tổn thương cơ học: Cắn vào má, nướu, lưỡi; đánh răng quá mạnh; niềng răng hoặc răng giả không phù hợp gây xước, chảy máu.
- Chế độ ăn uống không hợp lý: Ăn nhiều đồ cay, nóng, chiên rán, thực phẩm chứa gluten hoặc thức ăn quá chua dễ làm tổn thương niêm mạc.
- Thiếu hụt dưỡng chất: Vitamin B2, B6, B12, C, kẽm, acid folic và sắt thiếu hụt sẽ làm giảm khả năng tái tạo tế bào niêm mạc miệng.
- Rối loạn nội tiết và căng thẳng: Thay đổi nội tiết trong chu kỳ kinh nguyệt, mang thai, tuổi dậy thì, hoặc stress kéo dài ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và dễ gây nhiệt miệng.
- Hệ miễn dịch suy giảm: Khi cơ thể không đủ sức đề kháng, vi khuẩn hoặc virus trong khoang miệng dễ tấn công, hình thành vết loét.
2. Nguyên nhân theo y học phương Đông
- “Nhiệt độc” tích tụ trong cơ thể: Gan, thận, tỳ, vị, mật hoạt động kém hiệu quả, khiến độc tố tồn đọng và biểu hiện ra miệng.
- Chế độ ăn uống không cân đối: Thường xuyên dùng đồ cay nóng, dầu mỡ, ít rau xanh và trái cây tươi dẫn đến “tâm, can, tỳ vị” bị nóng, gây vết loét.
- Tình trạng cơ thể bị “nhiệt trong”: Y học phương Đông quan niệm cơ thể bị nóng sẽ dễ hình thành các vết loét miệng, nhất là trong thời tiết oi bức hoặc chế độ sinh hoạt thiếu khoa học.
3. Các nguyên nhân ít gặp
- Bệnh lý nền:
- HIV/AIDS, viêm loét ruột, viêm đại tràng, bệnh tự miễn Behcet…
- Rối loạn hấp thu chất dinh dưỡng: Bệnh Celiac khiến ruột non bị tổn thương, ảnh hưởng đến khả năng hấp thu gluten và các dưỡng chất quan trọng.
- Nguyên nhân hiếm khác: Một số trường hợp nhiễm vi khuẩn hoặc virus đặc biệt, ảnh hưởng toàn thân có thể dẫn đến nhiệt miệng kéo dài hoặc tái phát nhiều lần.
Tại sao lại bị nhiệt miệng/đẹn thường xuyên?
Nhiệt miệng hay đẹn là những vết loét nhỏ, nông xuất hiện trên niêm mạc miệng như lợi, lưỡi, má trong. Mặc dù thường lành sau vài ngày, nhiều người gặp phải tình trạng nhiệt miệng tái phát nhiều lần hoặc diễn biến kéo dài, gây khó chịu, ảnh hưởng ăn uống và sinh hoạt hàng ngày. Việc hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp phòng ngừa và điều trị hiệu quả.
1. Chế độ ăn uống và lối sống không khoa học
Việc ăn quá nhiều thực phẩm cay nóng, chiên rán, đồ ăn nhiều dầu mỡ, ít rau xanh, trái cây tươi hoặc uống nhiều đồ ngọt, cafe, rượu bia sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho nhiệt miệng xuất hiện và tái phát. Lối sống thiếu khoa học, ngủ không đủ giấc và ít vận động cũng làm cơ thể dễ bị rối loạn nội tiết và suy giảm sức đề kháng, từ đó kéo dài thời gian hồi phục vết loét.
2. Ảnh hưởng của stress và sức đề kháng suy giảm
Căng thẳng, stress kéo dài là một trong những nguyên nhân quan trọng khiến nhiệt miệng tái phát. Khi cơ thể chịu áp lực tinh thần, hormone căng thẳng cortisol tăng cao, làm giảm khả năng chống viêm và chống lại vi khuẩn, virus gây loét miệng. Người có hệ miễn dịch yếu hoặc đang mắc bệnh nền cũng dễ bị đẹn lưỡi nhiều lần.
3. Vấn đề nội tiết tố và rối loạn tiêu hóa kéo dài
- Thay đổi nội tiết tố, đặc biệt ở phụ nữ trong kỳ kinh nguyệt, mang thai hoặc giai đoạn dậy thì, làm niêm mạc miệng nhạy cảm, dễ hình thành vết loét.
- Rối loạn tiêu hóa kéo dài, như trào ngược dạ dày thực quản, viêm ruột, hoặc nhiễm vi khuẩn H. pylori, cũng là yếu tố khiến nhiệt miệng xuất hiện thường xuyên. Acid từ dạ dày hoặc tình trạng hấp thu kém vitamin, khoáng chất làm suy giảm khả năng tái tạo tế bào niêm mạc miệng, khiến vết loét khó lành.
Khi nào cần đi khám?
Mặc dù nhiệt miệng thường tự khỏi trong 7 – 10 ngày, bạn cần thăm khám bác sĩ nếu có các dấu hiệu sau:
- Vết loét kéo dài hơn 2 tuần mà không có dấu hiệu hồi phục.
- Đau rát dữ dội, ăn uống khó khăn.
- Vết loét lan rộng hoặc xuất hiện nhiều cùng lúc.
- Kèm theo sốt cao, nổi hạch, mất ngủ, cơ thể mệt mỏi.
- Nhiệt miệng tái phát liên tục, không rõ nguyên nhân.
Đi khám giúp xác định chính xác nguyên nhân và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, từ đó ngăn ngừa tái phát và tránh các biến chứng.
Cách chữa trị nhiệt miệng nhanh khỏi và phòng ngừa
1. Cách chăm sóc và điều trị tại nhà
Để làm giảm cơn đau và thúc đẩy quá trình hồi phục, người bị nhiệt miệng có thể áp dụng các phương pháp sau:
- Sử dụng thuốc bôi và thuốc giảm đau: Các loại thuốc bôi tại chỗ giúp làm dịu niêm mạc, giảm đau rát và hạn chế viêm nhiễm. Những thuốc này thường có chứa thành phần kháng khuẩn hoặc giảm đau nhẹ, phù hợp sử dụng tại nhà.
- Dùng thảo dược thiên nhiên và mẹo dân gian: Nhiều loại thảo mộc như mật ong, trà hoa cúc, bột nghệ, lá chè khô có tác dụng sát khuẩn, chống viêm và làm dịu vết loét. Bạn có thể đắp trực tiếp hoặc pha trà, súc miệng đều giúp thúc đẩy quá trình lành vết loét.
- Duy trì vệ sinh răng miệng đúng cách: Chọn bàn chải lông mềm, đánh răng nhẹ nhàng, sử dụng chỉ nha khoa và súc miệng bằng nước muối pha loãng. Tránh cắn mạnh hoặc dùng vật cứng chạm vào vết loét để không làm tổn thương thêm niêm mạc.
- Điều chỉnh chế độ ăn uống: Hạn chế các thực phẩm cay nóng, dầu mỡ, rượu bia và đồ chua mạnh. Bổ sung rau xanh, trái cây giàu vitamin C, B và khoáng chất giúp tăng sức đề kháng và hỗ trợ phục hồi niêm mạc miệng.
- Uống đủ nước và cân bằng nội tiết: Duy trì thói quen uống nước đầy đủ, ngủ đủ giấc và tránh stress kéo dài giúp hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả, đồng thời hạn chế tình trạng nhiệt miệng tái phát.
Ngoài các biện pháp trên, bạn có thể tham khảo súc họng miệng PlasmaKare. Sản phẩm này có khả năng kháng khuẩn, kháng virus, giảm viêm và làm dịu đau rát, hỗ trợ giảm nhanh các triệu chứng của lở miệng và bảo vệ niêm mạc miệng.
2. Các biện pháp hỗ trợ và khi nào cần đi khám
- Nếu vết loét kéo dài trên 1–2 tuần mà không có dấu hiệu hồi phục, lan rộng hoặc gây đau nghiêm trọng, cần thăm khám bác sĩ để được kiểm tra và điều trị đúng cách.
- Khi xuất hiện các triệu chứng toàn thân kèm theo như sốt, đau đầu, mệt mỏi, nổi hạch hoặc nước tiểu đỏ, việc thăm khám chuyên khoa là cần thiết để xác định nguyên nhân và tránh biến chứng.
- Thăm khám định kỳ cũng giúp nhận biết các vấn đề tiềm ẩn về nội tiết, miễn dịch hoặc rối loạn tiêu hóa, những yếu tố dễ làm nhiệt miệng tái phát.
Kết hợp các biện pháp chăm sóc tại nhà, điều chỉnh chế độ ăn uống, duy trì vệ sinh răng miệng và sử dụng sản phẩm hỗ trợ như PlasmaKare sẽ giúp bạn rút ngắn thời gian hồi phục, giảm đau rát và phòng ngừa nhiệt miệng tái phát. Đồng thời, việc nhận biết các dấu hiệu bất thường và đi khám kịp thời sẽ đảm bảo sức khỏe tổng thể và tránh các biến chứng không mong muốn.
Lời khuyên cho người thường xuyên bị nhiệt miệng
1. Duy trì lối sống lành mạnh và ăn uống khoa học
Một chế độ ăn cân đối, giàu vitamin và khoáng chất là yếu tố quan trọng giúp tăng cường sức đề kháng và bảo vệ niêm mạc miệng. Bạn nên:
- Bổ sung rau xanh, trái cây giàu vitamin C, B và khoáng chất như kẽm, sắt để thúc đẩy quá trình hồi phục niêm mạc và giảm nguy cơ viêm loét.
- Hạn chế thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ, đồ ăn chế biến sẵn, rượu bia và đồ chua mạnh vì chúng dễ kích thích các vết loét và làm nhiệt miệng kéo dài.
- Uống đủ nước mỗi ngày để giữ độ ẩm niêm mạc miệng, hỗ trợ quá trình làm lành vết loét.
2. Theo dõi và kiểm soát stress
Căng thẳng, áp lực công việc hoặc thiếu ngủ là những nguyên nhân phổ biến khiến nhiệt miệng tái phát. Để giảm tác động của stress, bạn nên:
- Thực hiện các bài tập thư giãn như yoga, thiền, hít thở sâu hoặc thái cực quyền giúp ổn định tâm trạng và cân bằng nội tiết.
- Lên kế hoạch nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ 7–8 tiếng mỗi đêm, tránh thức khuya và làm việc quá sức.
- Duy trì các sở thích, hoạt động giải trí lành mạnh để giảm áp lực tinh thần, từ đó hạn chế nguy cơ lở miệng tái phát.
3. Khám sức khỏe định kỳ
Nếu tình trạng nhiệt miệng kéo dài hoặc tái phát nhiều lần, bạn nên thăm khám bác sĩ để tìm nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp:
- Kiểm tra các vấn đề về nội tiết, rối loạn tiêu hóa hoặc hệ miễn dịch kém, vì đây là những yếu tố dễ dẫn đến nhiệt miệng mãn tính.
- Thực hiện các xét nghiệm cần thiết nếu xuất hiện các triệu chứng đi kèm như sốt, đau đầu, nổi hạch hoặc cơ thể mệt mỏi.
- Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ trong việc sử dụng thuốc bôi, thuốc giảm đau hoặc sản phẩm hỗ trợ để giảm đau rát, viêm nhiễm và ngăn ngừa tái phát.
Hy vọng qua bài viết trên, bạn đã hiểu rõ nguyên nhân gây nhiệt miệng và các phương pháp chữa trị nhanh chóng, an toàn. Đừng quên ghé cửa hàng PlasmaKare để tham khảo các sản phẩm hỗ trợ chăm sóc miệng khác, hoặc liên hệ ngay qua hotline 097 6648 102 – 091 6648 102 để được đội ngũ tư vấn tận tình, giúp bạn bảo vệ sức khỏe hiệu quả hơn.
