Ở tự nhiên có rất nhiều loài côn trùng có hình dáng na ná nhau khiến chúng ta dễ nhầm lẫn, trong đó phổ biến nhất là kiến ba khoang và kiến cánh. Nhìn qua, cả hai đều nhỏ bé, thân thon dài, có thể bay và thường xuất hiện nhiều vào mùa mưa, mùa lúa chín.
Mục lục
Tuy vậy một loài lại mang trong mình độc tố có thể gây bỏng rát, viêm da nghiêm trọng, còn loài kia thì vô hại hơn nhiều. Vậy làm thế nào để nhận biết và phân biệt đúng hai loại kiến này để tránh rủi ro cho sức khỏe? Cùng Plasmakare tìm hiểu ngay nhé.
Đặc điểm hình dáng kiến cánh và kiến ba khoang
1. Kiến cánh (Alates)
- Kích thước & hình dáng: thường dài từ 0,5 – 1,5 cm tùy loài, thân hình thon nhỏ nhưng mập mạp hơn kiến thợ; có đôi cánh dài gấp 2 – 3 lần thân.
- Màu sắc: cơ thể thường có màu nâu, đen hoặc nâu đỏ; cánh mỏng, trong suốt hoặc hơi ngả vàng có gân cánh rõ rệt.
- Đặc điểm nổi bật: là giai đoạn sinh sản của loài kiến, không phải một loài riêng biệt; có thể bay được nhờ đôi cánh dài.
- Tập tính hình thể: thường xuất hiện thành từng đàn đông, nhất là sau mưa hoặc trong những ngày ẩm nóng; bị thu hút mạnh bởi ánh sáng đèn.
2. Kiến ba khoang (Paederus fuscipes)
- Kích thước & hình dáng: thân thon dài, giống hạt thóc, dài khoảng 0,7 – 1,2 cm; chiều ngang cơ thể chỉ 2,5 – 3 mm.
- Màu sắc đặc trưng: có 3 khoang màu đỏ cam xen kẽ với đen; phần đầu và đuôi thường đen, bụng có đốt màu cam hoặc nâu cam.
- Cấu tạo cơ thể:
- Có 3 đôi chân nhỏ, linh hoạt.
- Có 2 đôi cánh: một đôi cánh cứng ngắn màu đen che bên ngoài và một đôi cánh mỏng trong suốt gấp gọn bên dưới.
- Đầu nhỏ, hai râu dài và nhọn, giúp định hướng khi di chuyển.
- Đặc điểm nhận diện: bụng thon và nhọn, khi bị đe dọa thường cong bụng lên như bọ cạp; có thể chạy nhanh và bay được.
Tập tính và môi trường sống
1. Kiến ba khoang (Paederus fuscipes)
- Môi trường sống: thường ẩn mình ở những nơi có độ ẩm cao như ruộng lúa, vườn cây, bãi cỏ mục, bãi rác, công trình xây dựng hoặc quanh khu vực nhà ở khi trời mưa.
- Tập tính di chuyển: ít khi bay, chủ yếu bò rất nhanh nhờ 3 đôi chân linh hoạt; đôi khi chỉ bay quãng ngắn khi bị kích thích hoặc tìm kiếm môi trường mới.
- Đặc điểm sinh hoạt: thường xuất hiện vào mùa mưa, dễ bị thu hút bởi ánh sáng đèn huỳnh quang và hay bò vào quần áo, khăn mặt, giường chiếu.
2. Kiến cánh (Alates)
- Môi trường sống: có thể xuất hiện ở nhiều nơi như khu vườn, đồng ruộng, khe nứt tường, góc nhà ẩm thấp; đặc biệt thường bay vào nhà khi đến mùa sinh sản.
- Tập tính di chuyển: có khả năng bay mạnh mẽ nhờ cánh dài, thường xuất hiện thành từng đàn lớn bay ra cùng lúc.
- Đặc điểm sinh hoạt: thường bay nhiều vào những ngày nóng ẩm, trước hoặc sau mưa để giao phối; bị thu hút bởi ánh sáng đèn nên hay xâm nhập vào nhà.
Tác hại và cách phòng tránh
1. Kiến ba khoang
- Loài kiến này chứa độc tố Pederin, có khả năng gây kích ứng mạnh trên da. Khi con người vô tình chạm hoặc lỡ tay giết chúng, chất độc tiết ra có thể làm da nổi mẩn đỏ, phồng rộp, rát bỏng giống như bị phỏng nước sôi. Nếu không xử lý kịp thời, vết thương dễ bị nhiễm trùng và để lại sẹo.
- Cách xử lý khi tiếp xúc: Khi phát hiện kiến ba khoang bám trên da, không nên dùng tay đập hay chà xát mà hãy thổi hoặc gạt nhẹ cho rơi xuống. Nếu bị độc tố dính lên da, cần nhanh chóng rửa bằng xà phòng và nước sạch, sau đó bôi dung dịch sát khuẩn như cồn 70 độ hoặc dung dịch tím Metyl. Trong trường hợp da phỏng rộp nặng, cần đến cơ sở y tế để được điều trị bằng thuốc bôi hoặc uống theo chỉ định bác sĩ.
- Cách phòng tránh: Giữ vệ sinh môi trường xung quanh nhà, phát quang bụi rậm, hạn chế ánh sáng thu hút côn trùng vào ban đêm, lắp lưới chống côn trùng cho cửa sổ và cửa ra vào.
2. Kiến cánh
- Khác với kiến ba khoang, kiến cánh thường không chứa độc tố nguy hiểm và mức độ gây hại cho con người là rất thấp. Tuy nhiên, khi chúng xuất hiện với số lượng lớn, đặc biệt vào mùa sinh sản, có thể gây phiền toái trong sinh hoạt.
- Cách phòng tránh: Chủ động vệ sinh nhà cửa, sử dụng ánh sáng hợp lý để tránh thu hút đàn kiến cánh, và có thể dùng biện pháp xua đuổi nhẹ nhàng bằng tinh dầu tự nhiên hoặc bẫy ánh sáng.
Sau khi đã nắm được cách phân biệt kiến ba khoang và kiến cánh, bạn sẽ tự tin hơn trong việc xử lý các tình huống bất ngờ. Hãy luôn ghi nhớ, kiến ba khoang rất độc và cần được xử lý cẩn thận. Trong trường hợp bị đốt và cần các sản phẩm hỗ trợ làm dịu và phục hồi vùng da bị tổn thương, bạn có thể tìm hiểu thêm về các loại kem bôi và Gel PlasmaKare No5 tại cửa hàng Plasmakare để có giải pháp tốt nhất nhé.
