Trẻ bị ngạt mũi về đêm là tình trạng khá phổ biến, khiến nhiều bậc cha mẹ lo lắng và bối rối không biết xử trí thế nào. Dù không phải là bệnh lý nguy hiểm, nhưng nếu kéo dài và không được can thiệp đúng cách, ngạt mũi có thể ảnh hưởng đến hệ hô hấp và sức khỏe tổng thể của trẻ. Việc xác định đúng nguyên nhân và áp dụng biện pháp xử lý kịp thời sẽ giúp bảo vệ đường hô hấp, đồng thời mang lại cho trẻ giấc ngủ sâu và thoải mái hơn.
Mục lục
Nguyên nhân trẻ bị nghẹt mũi về đêm
Nhiều bậc cha mẹ thường lo lắng khi thấy con bị nghẹt mũi vào ban đêm. Trước khi áp dụng các biện pháp xử lý, điều quan trọng là cần xác định rõ nguyên nhân gây ra tình trạng này để có hướng khắc phục đúng cách và hiệu quả.
Cảm cúm
Cảm cúm do virus là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến trẻ nghẹt mũi. Khi mắc cúm, trẻ thường có các triệu chứng điển hình như sốt cao, hắt hơi liên tục, sổ mũi, ho và nghẹt mũi kéo dài. Vào ban đêm, dịch nhầy khó thoát ra ngoài khiến mũi càng tắc nghẽn, bé khó thở, ngủ chập chờn. Tình trạng này thường kéo dài từ 7–10 ngày nếu không được chăm sóc đúng cách.
Cảm lạnh
Cảm lạnh là bệnh lý đường hô hấp trên thường gặp ở trẻ nhỏ và thường nhẹ hơn cảm cúm. Khi bị cảm lạnh, trẻ có thể bị nghẹt mũi, sổ mũi, ho nhẹ, sốt vừa hoặc không sốt, kèm theo cảm giác mệt mỏi. Các triệu chứng thường trở nên nặng hơn vào ban đêm khi nhiệt độ môi trường giảm xuống, làm trẻ dễ thức giấc, khó ngủ yên.
Mọc răng
Trong giai đoạn mọc răng (khoảng từ 6 tháng tuổi), trẻ thường gặp tình trạng nướu sưng đỏ, đau nhức, chảy nhiều nước dãi, thậm chí sốt nhẹ và chán ăn. Quá trình này còn làm tăng tiết dịch tại vùng mũi họng, khiến khoang mũi dễ bị tắc nghẽn. Vì vậy, nhiều bé trong giai đoạn mọc răng thường quấy khóc, khó ngủ do nghẹt mũi về đêm.
Dị ứng
Dị ứng với thời tiết, phấn hoa, bụi bẩn, lông động vật hay nấm mốc cũng là nguyên nhân thường gặp. Khi tiếp xúc với các tác nhân dị ứng, niêm mạc mũi của trẻ sẽ bị kích ứng, phù nề và tăng tiết dịch. Điều này dẫn đến tình trạng chảy nước mũi, hắt hơi liên tục, nghẹt mũi kéo dài, đặc biệt rõ rệt hơn khi trẻ nằm ngủ vào ban đêm.
Viêm xoang
Viêm xoang là tình trạng các hốc xoang bị viêm nhiễm do virus, vi khuẩn hoặc nấm. Bệnh làm cho dịch nhầy ứ đọng trong xoang, không thể thoát ra ngoài, gây tắc nghẽn đường thở. Trẻ bị viêm xoang thường có triệu chứng nghẹt mũi nhiều, thở khò khè, khó ngủ và dễ thức giấc vào ban đêm. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể kéo dài và gây ảnh hưởng đến sức khỏe hô hấp lâu dài của trẻ.
Cách xử lý và chăm sóc khi trẻ bị ngạt mũi về đêm
Trẻ bị ngạt mũi ban đêm thường quấy khóc, ngủ không sâu, bỏ bú hoặc ăn kém, cơ thể mệt mỏi. Điều này khiến nhiều cha mẹ lo lắng. Dưới đây là những cách xử lý và chăm sóc an toàn, dễ áp dụng để giúp bé dễ chịu hơn và có giấc ngủ ngon.
Hút dịch mũi cho trẻ
Đây là cách khá hiệu quả, thường áp dụng cho trẻ từ 2 tuổi trở lên. Cha mẹ có thể nhỏ 1–2 giọt nước muối sinh lý vào từng bên mũi của bé, chờ vài phút để dịch nhầy loãng ra rồi dùng dụng cụ hút mũi nhẹ nhàng lấy dịch ra ngoài. Sau đó, dùng khăn mềm lau sạch mũi cho bé để giữ vệ sinh. Việc hút mũi giúp khoang mũi thông thoáng hơn, trẻ dễ thở, giảm hẳn tình trạng quấy khóc về đêm.
Xông hơi mũi
Với những bé từ 3 tuổi trở lên, cha mẹ có thể cho bé xông hơi bằng nước ấm để làm loãng dịch mũi. Hơi nước ấm giúp thông đường thở, giảm nghẹt mũi rõ rệt. Để tăng hiệu quả, có thể thêm vài lát gừng hoặc 2–3 giọt tinh dầu khuynh diệp. Tuy nhiên, cần đảm bảo khoảng cách an toàn, tránh để hơi nóng quá gần làm bỏng da bé. Đây là phương pháp tự nhiên, giúp trẻ cảm thấy dễ chịu và dễ đi vào giấc ngủ hơn.
Massage và thay đổi tư thế ngủ
Cha mẹ có thể dùng ngón tay trỏ hoặc ngón áp út day nhẹ hai bên cánh mũi của trẻ. Động tác này giúp tăng tuần hoàn máu, làm ấm vùng mũi, từ đó hỗ trợ thông thoáng đường thở. Ngoài ra, khi trẻ ngủ, nên kê gối cao hơn một chút ở phần vai hoặc để bé nằm nghiêng để dịch mũi không ứ đọng. Tư thế này giúp bé dễ thở hơn và ngủ sâu giấc hơn, hạn chế việc thức dậy nhiều lần trong đêm.
Chườm nóng và giữ ấm cơ thể
Một chiếc khăn ấm chườm nhẹ quanh tai hoặc mũi có tác dụng làm giãn mạch máu, giúp dịch nhầy lưu thông dễ dàng hơn. Đây là cách đơn giản nhưng mang lại hiệu quả giảm ngạt mũi rõ rệt. Đồng thời, cha mẹ cần chú ý giữ ấm cơ thể cho trẻ, đặc biệt là vùng cổ, ngực và bàn chân. Giữ ấm đúng cách sẽ hạn chế nguy cơ nhiễm lạnh, ngăn ngừa sổ mũi và bảo vệ đường hô hấp của bé.
Bổ sung đủ nước cho trẻ
Trẻ bị ngạt mũi thường thở bằng miệng, dễ bị khô họng và mất nước. Vì vậy, cha mẹ cần cho trẻ uống đủ nước trong ngày, kết hợp với các loại nước ép trái cây, nước rau củ để vừa bù nước vừa bổ sung vitamin, tăng sức đề kháng. Uống đủ nước còn giúp làm loãng dịch nhầy trong khoang mũi, hỗ trợ bé thở dễ dàng hơn, giảm cảm giác khó chịu về đêm.
Đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ
Một chế độ ăn uống khoa học, đa dạng và giàu dưỡng chất là yếu tố quan trọng giúp tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ. Khi được bổ sung đầy đủ vitamin A, C, D cùng các khoáng chất như kẽm, sắt, canxi…, cơ thể bé sẽ có khả năng chống lại virus, vi khuẩn gây bệnh đường hô hấp tốt hơn. Ngược lại, nếu dinh dưỡng thiếu hụt, sức đề kháng suy giảm, trẻ không chỉ dễ mắc các bệnh cảm lạnh, cảm cúm mà còn bị tình trạng ngạt mũi kéo dài, ảnh hưởng đến giấc ngủ và sự phát triển toàn diện.
Giữ độ ẩm không khí hợp lý
Không khí trong phòng ngủ quá khô có thể làm niêm mạc mũi bị khô rát, khiến tình trạng ngạt mũi của trẻ nặng hơn. Cha mẹ nên duy trì độ ẩm ở mức cân bằng, nhiệt độ phòng lý tưởng khoảng 26–27°C. Có thể sử dụng máy tạo ẩm hoặc đặt một chậu nước nhỏ trong phòng để giữ ẩm tự nhiên. Ngoài ra, thoa nhẹ một vài giọt tinh dầu tràm hoặc bạc hà ở gan bàn chân và bàn tay của trẻ cũng giúp bé cảm thấy dễ chịu, giảm nghẹt mũi và ngủ ngon hơn vào ban đêm.
Biện pháp phòng ngừa ngạt mũi ở trẻ
Để hạn chế tình trạng ngạt mũi tái diễn và bảo vệ sức khỏe hô hấp cho trẻ nhỏ, cha mẹ nên chú ý áp dụng những biện pháp sau:
- Giữ vệ sinh không gian sống: Thường xuyên lau dọn, vệ sinh phòng ốc để không khí luôn thoáng mát, trong lành, hạn chế bụi bẩn và nấm mốc gây hại cho đường hô hấp.
- Hạn chế tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng: Tránh để trẻ tiếp xúc trực tiếp với thú cưng, chăn ga gối nhiều lông, hoặc đồ chơi dễ bám bụi gây kích ứng niêm mạc mũi.
- Vệ sinh mũi thường xuyên: Cha mẹ có thể dùng nước muối sinh lý hoặc các sản phẩm chuyên dụng để làm sạch khoang mũi, loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn, giúp mũi luôn thông thoáng.
- Tăng cường sức đề kháng: Với trẻ sơ sinh, nên cho bé bú sữa mẹ đầy đủ để bổ sung dưỡng chất và tăng khả năng miễn dịch. Với trẻ lớn, nên bổ sung nước, rau xanh, trái cây để nâng cao sức đề kháng tự nhiên.
- Giữ ấm cơ thể: Khi thời tiết lạnh hoặc thay đổi thất thường, cần mặc ấm cho trẻ, đặc biệt ở vùng cổ, ngực và bàn chân. Đồng thời giữ ấm không gian phòng bằng nhiệt độ phù hợp để tránh bé bị nhiễm lạnh.
Ngoài ra, ba mẹ có thể kết hợp sử dụng các sản phẩm hỗ trợ phòng ngừa trẻ nghẹt mũi về đêm như:
- Bộ rửa mũi xoang PlasmaKare Nasal Clean – chứa phức hệ Sanicompound® độc quyền có tác dụng kháng khuẩn, kháng virus, làm sạch an toàn, phù hợp cho trẻ từ 6 tháng tuổi
- Xịt mũi xoang PlasmaKare X-Spray Light 15ml – dạng phun sương thấm sâu, giúp loãng dịch nhầy, giảm nhanh nghẹt mũi, dùng cho trẻ từ 3 tuổi và cả người lớn.
Khi nào nên đưa trẻ đi khám khi bị nghẹt mũi
Trong đa số trường hợp, nghẹt mũi ở trẻ chỉ là triệu chứng nhẹ và có thể thuyên giảm nhanh chóng khi được chăm sóc đúng cách tại nhà. Tuy nhiên, cha mẹ không nên chủ quan. Nếu sau vài ngày áp dụng các biện pháp như hút mũi, xông hơi, giữ ấm và bổ sung nước nhưng tình trạng không cải thiện, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám.
- Ngoài ra, cần đưa trẻ đi cấp cứu ngay nếu xuất hiện các dấu hiệu bất thường như:
- Trẻ thở khò khè liên tục, tiếng thở rít hoặc nặng nhọc.
- Da mặt, môi hoặc đầu ngón tay ngả màu tím tái do thiếu oxy.
- Bé mệt lả, bỏ ăn, bỏ bú, quấy khóc dữ dội hoặc ngủ li bì.
- Nghẹt mũi kèm sốt cao không hạ hoặc nôn ói nhiều.
Việc phát hiện sớm và đưa trẻ đi khám kịp thời sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán đúng nguyên nhân, từ đó có phương pháp điều trị phù hợp, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm cho đường hô hấp và sức khỏe tổng thể của bé.
Ngạt mũi về đêm là tình trạng khá phổ biến ở trẻ nhỏ, có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân như cảm cúm, cảm lạnh, mọc răng, dị ứng hay viêm xoang. Nếu được chăm sóc đúng cách tại nhà, hầu hết các bé sẽ nhanh chóng dễ chịu và ngủ ngon trở lại. Tuy nhiên, cha mẹ cần theo dõi sát sao, đưa trẻ đi khám khi các triệu chứng kéo dài hoặc kèm dấu hiệu bất thường để tránh biến chứng nguy hiểm.
