Nghẹt mũi là tình trạng phổ biến ở trẻ sơ sinh, đặc biệt thường xuất hiện nhiều vào ban đêm. Khi bị nghẹt mũi, bé sẽ dễ rơi vào trạng thái khó thở, quấy khóc, bú kém và ngủ không sâu giấc. Điều này không chỉ khiến bé mệt mỏi mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và sự phát triển toàn diện. Thực tế, phần lớn các trường hợp nghẹt mũi ở trẻ sơ sinh không quá nguy hiểm, nhưng nếu cha mẹ chủ quan, chăm sóc chưa đúng cách thì tình trạng có thể kéo dài và trở nên nghiêm trọng hơn. Chính vì vậy, việc hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng biện pháp chăm sóc, phòng tránh đúng cách sẽ giúp bé hô hấp dễ dàng, ngủ ngon giấc và phát triển khỏe mạnh.
Mục lục
Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi về đêm
Nghẹt mũi là tình trạng rất phổ biến ở trẻ sơ sinh, đặc biệt khi thời tiết thay đổi. Nếu không xử lý kịp thời, nghẹt mũi kéo dài có thể trở thành mãn tính và gây ra nhiều biến chứng phức tạp cho đường hô hấp. Để có biện pháp phòng tránh và chăm sóc phù hợp, cha mẹ cần nắm rõ các nguyên nhân thường gặp sau đây:
Thời tiết thay đổi
Khi tiết trời se lạnh, đặc biệt vào ban đêm và gần sáng khi nhiệt độ giảm thấp, trẻ sơ sinh dễ bị cảm lạnh. Lúc này, niêm mạc mũi nhạy cảm của bé bị kích thích, gây sổ mũi và nghẹt mũi. Đây là nguyên nhân rất thường gặp và dễ tái phát khi thời tiết chuyển mùa.
Môi trường sống thay đổi
Trẻ mới đi học, đến môi trường lạ hoặc sống trong không gian có nhiều người bị bệnh hô hấp sẽ dễ bị vi khuẩn, virus tấn công. Điều này khiến trẻ xuất hiện các triệu chứng như nghẹt mũi, ho, viêm họng hoặc thậm chí viêm phế quản, làm tình trạng khó thở ban đêm nặng hơn.
Nhiễm virus (cảm cúm)
Cúm do virus A, B hoặc C gây ra có thể khiến trẻ sốt cao, đau đầu, hắt hơi, sổ mũi, ho và nghẹt mũi nặng. Các triệu chứng thường rõ rệt hơn về đêm và có thể kéo dài từ 7–10 ngày. Ngoài nghẹt mũi, bé còn dễ bị ho, đau họng, khiến giấc ngủ bị gián đoạn liên tục.
Viêm mũi dị ứng
Khi tiếp xúc với bụi bẩn, phấn hoa, lông thú cưng hoặc thay đổi thời tiết, trẻ dễ bị viêm mũi dị ứng. Triệu chứng thường gặp là nghẹt cả hai bên mũi, chảy dịch loãng màu trắng nhạt, hắt hơi nhiều và kèm theo ngứa mắt. Đây là nguyên nhân làm bé khó chịu, quấy khóc và ngủ không yên.
Cảm lạnh
Cảm lạnh thường nhẹ hơn cảm cúm nhưng cũng dễ làm trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi. Bệnh do virus xâm nhập khiến trẻ có các biểu hiện như hắt hơi, sốt nhẹ, ho, sổ mũi, mệt mỏi. Các triệu chứng này thường trở nên rõ hơn về ban đêm khi không khí lạnh tác động mạnh đến niêm mạc mũi.
Viêm xoang
Dù ít gặp ở trẻ sơ sinh, viêm xoang vẫn có thể xảy ra và là nguyên nhân gây nghẹt mũi kéo dài. Khi bị viêm xoang, dịch nhầy ứ đọng trong hốc mũi, không dẫn lưu ra ngoài được, khiến bé khó thở, thở khò khè và hay giật mình về đêm.
Mọc răng
Trong giai đoạn mọc răng, nướu bé bị sưng đỏ, kèm sốt nhẹ và tiết nhiều nước dãi. Đồng thời, dịch tiết hô hấp cũng tăng lên, gây tắc nghẽn khoang mũi và dẫn đến nghẹt mũi. Đây là nguyên nhân thường gặp ở trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên, khiến bé khó chịu và mất ngủ nhiều về đêm.
Việc hiểu rõ nguyên nhân gây nghẹt mũi sẽ giúp cha mẹ có biện pháp chăm sóc kịp thời, giúp bé dễ thở và có giấc ngủ ngon hơn.
Cách chăm sóc khi trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi về đêm
Khi trẻ sơ sinh bị nghẹt mũi vào ban đêm, cha mẹ cần áp dụng những biện pháp chăm sóc phù hợp để giúp bé dễ thở, ngủ ngon và hạn chế biến chứng. Dưới đây là những phương pháp an toàn và hiệu quả mà các mẹ có thể tham khảo:
- Xông hơi mũi: Hơi nước ấm từ bát nước nóng hoặc máy tạo ẩm giúp làm loãng dịch nhầy trong mũi, từ đó cải thiện tình trạng tắc nghẽn và giúp bé hít thở dễ dàng hơn. Cha mẹ nên đặt bát nước nóng ở một khoảng cách an toàn, không để trẻ tiếp xúc trực tiếp để tránh bị bỏng.
- Xịt rửa mũi với nước muối sinh lý: Sử dụng dung dịch nước muối sinh lý vô khuẩn nhỏ hoặc xịt nhẹ vào mũi bé giúp làm sạch khoang mũi, loại bỏ vi khuẩn, bụi bẩn và làm loãng dịch nhầy. Đây là cách đơn giản, an toàn, có thể thực hiện hằng ngày để giảm nghẹt mũi hiệu quả.
- Chườm nóng: Dùng khăn mềm nhúng nước ấm, vắt khô rồi chườm nhẹ lên vùng mũi và má của trẻ. Nhiệt độ ấm sẽ giúp làm giãn mạch, cải thiện lưu thông khí và giảm cảm giác khó chịu do nghẹt mũi.
- Xông tinh dầu: Cha mẹ có thể nhỏ 1–2 giọt tinh dầu tràm, bạc hà hoặc khuynh diệp vào máy khuếch tán tinh dầu để thanh lọc không khí, giảm viêm mũi, nghẹt mũi và mang lại cảm giác dễ chịu cho bé. Tuy nhiên, không nên xông trực tiếp hoặc dùng liều quá mạnh với trẻ sơ sinh.
- Giữ ấm cho trẻ: Cơ thể trẻ sơ sinh rất nhạy cảm với thay đổi nhiệt độ. Vì vậy, khi trời trở lạnh hoặc giao mùa, cần giữ ấm đầy đủ cho trẻ, đặc biệt ở vùng cổ, ngực, bàn tay và bàn chân để hạn chế tình trạng sổ mũi và nghẹt mũi.
- Cho trẻ nằm gối cao: Khi bé ngủ, nên kê cao đầu hoặc để bé nằm nghiêng để giúp dịch nhầy dễ thoát ra ngoài, giảm bớt tắc nghẽn và hỗ trợ trẻ thở dễ dàng hơn vào ban đêm.
- Bổ sung đủ nước: Với trẻ sơ sinh, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng và nước quan trọng giúp làm loãng dịch nhầy và tăng cường sức đề kháng. Với trẻ lớn hơn, cần đảm bảo bé uống đủ nước trong ngày, có thể bổ sung thêm nước ép trái cây để tăng vitamin và dưỡng chất.
- Giữ vệ sinh sạch sẽ: Thường xuyên vệ sinh mũi, miệng và rửa tay cho bé. Đồng thời, cha mẹ cũng nên giữ môi trường sống sạch sẽ, tránh khói bụi, khói thuốc lá và những tác nhân gây kích ứng đường hô hấp.
Cách để phòng tránh nghẹt mũi về đêm cho bé
Để hạn chế tối đa tình trạng nghẹt mũi ở trẻ sơ sinh, cha mẹ cần chủ động áp dụng những biện pháp phòng ngừa hằng ngày, đặc biệt trong giai đoạn giao mùa hoặc khi thời tiết thay đổi thất thường.
- Vệ sinh mũi thường xuyên: Nhỏ hoặc rửa mũi cho bé bằng nước muối sinh lý để làm sạch bụi bẩn, vi khuẩn. Khi đưa bé ra ngoài, nên che chắn kỹ và cho bé đeo khẩu trang để hạn chế tiếp xúc với khói bụi.
- Tránh các tác nhân gây hại: Tuyệt đối không để bé tiếp xúc trực tiếp với khói thuốc lá, khói bếp, khói rác thải hay môi trường ô nhiễm vì chúng dễ gây kích ứng và tổn thương đường hô hấp.
- Điều chỉnh độ ẩm không khí: Giữ không khí trong phòng ở mức ẩm hợp lý, nhất là khi sử dụng điều hòa. Nhiệt độ phòng không nên chênh lệch quá cao so với ngoài trời để tránh bé bị sốc nhiệt.
- Tăng cường sức đề kháng tự nhiên: Cho bé tắm nắng buổi sáng sớm để hấp thụ vitamin D, giúp xương chắc khỏe và nâng cao miễn dịch. Đồng thời, duy trì chế độ dinh dưỡng cân đối, giàu vitamin và khoáng chất.
- Tránh thực phẩm dễ gây dị ứng: Hạn chế những món có thể kích ứng đường hô hấp của bé như bơ lạc, một số loại sữa hoặc thực phẩm mà bé có tiền sử dị ứng.
- Không lạm dụng kháng sinh: Khi trẻ bị viêm mũi – họng nhẹ, không nên tự ý dùng kháng sinh vì có thể làm suy giảm hệ miễn dịch.
- Đưa trẻ đi khám kịp thời: Nếu bé bị nghẹt mũi nặng, kéo dài kèm theo các triệu chứng bất thường như sốt cao, khó thở, bỏ bú, cần cho bé đi khám để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị đúng cách.
Trong đa số trường hợp, nghẹt mũi ở trẻ sơ sinh chỉ là triệu chứng nhẹ và có thể thuyên giảm sau 2–3 ngày nếu cha mẹ chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, khi tình trạng không cải thiện hoặc xuất hiện các dấu hiệu nặng hơn như sốt cao, thở khò khè, bỏ bú, tím tái…, cha mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Điều quan trọng nhất là luôn quan tâm, theo dõi sát sao tình trạng của bé, giữ gìn vệ sinh, môi trường sống trong lành và đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ để tăng sức đề kháng. Chăm sóc đúng cách sẽ giúp bé nhanh chóng vượt qua tình trạng nghẹt mũi, ngủ ngon giấc và phát triển khỏe mạnh.
