Tình trạng dịch xoang chảy xuống họng là nguyên nhân phổ biến gây ho kéo dài, đặc biệt xuất hiện nhiều vào ban đêm hoặc sáng sớm. Hiện tượng này, còn được gọi là hội chứng chảy dịch mũi sau (post-nasal drip), không chỉ khiến vùng họng luôn trong trạng thái vướng, ngứa rát mà còn làm tăng nguy cơ viêm nhiễm.
Mục lục
Bài viết dưới đây cùng Plasmakare phân tích chi tiết nguyên nhân dẫn đến dịch xoang chảy xuống họng gây ho, đồng thời đưa ra những giải pháp hỗ trợ kiểm soát và cải thiện tình trạng này một cách hiệu quả.
Nguyên nhân dịch xoang chảy xuống họng gây ho
Tình trạng dịch xoang chảy xuống họng còn gọi là hội chứng chảy mũi sau là nguyên nhân phổ biến gây ho kéo dài, đặc biệt là ho về đêm hoặc sáng sớm. Dịch nhầy từ các hốc xoang không được đào thải ra ngoài mà chảy xuống thành sau họng, kích thích niêm mạc và gây phản xạ ho để tống chất nhầy ra ngoài.
Một số nguyên nhân thường gặp dẫn đến tình trạng này gồm:
- Viêm xoang (đặc biệt xoang sàng sau hoặc xoang bướm): Niêm mạc xoang bị viêm, phù nề, tăng tiết dịch và gây tắc nghẽn. Dịch ứ lại và chảy xuống họng, dễ kèm theo vi khuẩn hoặc nấm.
- Viêm mũi dị ứng hoặc viêm mũi vận mạch: Tình trạng viêm kéo dài khiến mũi liên tục tiết dịch, dịch mũi không thoát được ra ngoài mà chảy xuống họng.
- Dị hình vách ngăn mũi: Vách ngăn lệch gây cản trở dòng chảy bình thường của dịch mũi, khiến dịch dễ bị dồn xuống họng.
- Yếu tố môi trường và thời tiết: Không khí khô, lạnh, ô nhiễm hoặc tiếp xúc khói bụi, chất kích thích làm tăng tiết dịch mũi xoang, gây chảy dịch nhiều hơn.
Dịch nhầy liên tục chảy xuống họng không chỉ gây ho mà còn có thể gây đau họng, hôi miệng, buồn nôn, hoặc viêm họng mạn tính nếu không được điều trị đúng cách.
Cách xử lý và điều trị hiệu quả
1. Khám và điều trị chuyên khoa
Ngay khi xuất hiện tình trạng dịch mũi hoặc dịch đờm chảy xuống họng gây ho kéo dài, nghẹn vướng, khó thở hoặc hôi miệng, người bệnh nên đến khám tại các cơ sở y tế uy tín, đặc biệt là chuyên khoa Tai – Mũi – Họng. Bác sĩ sẽ thực hiện thăm khám lâm sàng, kết hợp các phương pháp cận lâm sàng như nội soi mũi xoang, chụp X-quang, CT xoang… để xác định nguyên nhân chính xác.
Tùy thuộc vào bệnh lý nền như viêm xoang, viêm mũi dị ứng hoặc viêm mũi vận mạch, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp. Các phương pháp điều trị thường bao gồm thuốc kháng viêm, thuốc giảm phù nề, thuốc xịt corticosteroid, thuốc kháng histamin hoặc kháng sinh (nếu có nhiễm khuẩn). Trong trường hợp đặc biệt như vách ngăn mũi bị lệch gây cản trở dẫn lưu, phẫu thuật chỉnh hình có thể được chỉ định để cải thiện triệu chứng lâu dài.
2. Biện pháp hỗ trợ tại nhà
Song song với điều trị y khoa, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp hỗ trợ tại nhà để giảm nhanh triệu chứng và tăng hiệu quả điều trị:
- Sử dụng máy tạo độ ẩm: Máy giúp tăng độ ẩm không khí, hạn chế khô niêm mạc mũi họng, đặc biệt hữu ích vào mùa lạnh hoặc khi dùng điều hòa.
- Rửa mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý: Giúp làm sạch khoang mũi, loại bỏ dịch nhầy và các tác nhân kích thích, đồng thời hỗ trợ giảm viêm.
- Tránh tiếp xúc với dị nguyên: Hạn chế tiếp xúc với bụi, khói thuốc, phấn hoa, lông thú, hóa chất và các tác nhân dễ gây dị ứng. Đồng thời, nên hạn chế ăn các món cay nóng hoặc nhiều gia vị, vì chúng có thể kích thích tiết nhiều dịch hơn.
3. Thay đổi thói quen sinh hoạt
Thói quen sinh hoạt là yếu tố quan trọng góp phần hỗ trợ điều trị và phòng ngừa tái phát:
- Uống đủ nước mỗi ngày: Nước giúp làm loãng dịch nhầy, giảm cảm giác vướng cổ họng và hỗ trợ đào thải dịch dễ dàng hơn.
- Giữ vệ sinh mũi họng sạch sẽ: Súc miệng bằng nước muối, rửa mũi thường xuyên, vệ sinh tay sạch trước khi chạm vào mũi miệng.
- Tránh hút thuốc và môi trường ô nhiễm: Khói thuốc và bụi bẩn gây kích thích niêm mạc, làm tăng nguy cơ viêm nhiễm kéo dài.
- Điều chỉnh chế độ ăn uống và nghỉ ngơi hợp lý: Ăn đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung rau xanh và vitamin, ngủ đủ giấc, giữ tinh thần thoải mái để nâng cao sức đề kháng.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
Mặc dù hầu hết các trường hợp chảy dịch mũi xuống họng gây ho có thể cải thiện nhờ chăm sóc tại nhà, nhưng bạn không nên chủ quan. Hãy đi khám bác sĩ ngay khi gặp phải những dấu hiệu sau:
- Ho dai dẳng kéo dài hơn vài tuần: Đây có thể là dấu hiệu cho thấy tình trạng viêm đã lan rộng hoặc có bệnh lý mạn tính tiềm ẩn ở đường hô hấp dưới.
- Ho kèm sốt cao, đau ngực, khó thở: Các triệu chứng này có thể cảnh báo nhiễm trùng nặng hoặc biến chứng như viêm phổi, viêm phế quản, cần được thăm khám và điều trị kịp thời.
- Dịch mũi chuyển sang màu xanh, vàng đặc và có mùi hôi: Đây là dấu hiệu điển hình của nhiễm khuẩn hoặc tình trạng viêm xoang có mủ, cần được điều trị bằng thuốc kháng sinh hoặc can thiệp khác theo chỉ định bác sĩ.
- Đau nhức mặt dữ dội: Cơn đau vùng mặt, đặc biệt quanh trán, hốc mắt, má có thể cho thấy viêm xoang nặng hoặc tắc nghẽn dẫn lưu xoang.
- Không cải thiện sau khi đã áp dụng các biện pháp hỗ trợ tại nhà: Nếu tình trạng không thuyên giảm hoặc có xu hướng nặng hơn, nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị chính xác.
Ngoài ra ho kéo dài, cảm giác vướng nghẹn, khó thở hoặc mệt mỏi quá mức có thể làm suy giảm sức khỏe tổng thể và cần được can thiệp y tế kịp thời.
Trên đây là những thông tin chi tiết về nguyên nhân dịch xoang chảy xuống họng gây ho và các cách xử lý hiệu quả. Từ viêm xoang, viêm mũi dị ứng…vv mỗi nguyên nhân đều có hướng điều trị riêng. Việc nhận biết sớm và áp dụng các biện pháp phù hợp, từ chăm sóc tại nhà đến can thiệp y tế khi cần, sẽ giúp bạn nhanh chóng thoát khỏi tình trạng khó chịu này.
