Viêm họng là bệnh lý thường gặp ở mọi đối tượng hàng năm, đặc biệt là thời gian giao mùa. Bên cạnh Tây y, các bài thuốc Đông y cũng được rất nhiều người lựa chọn để chống viêm họng. Tuy nhiên, cần đặc biệt lưu ý khi sử dụng thuốc Đông y trị viêm họng.
Mục lục
Tổng quan về thuốc đông y trị viêm họng
Bên cạnh các loại thuốc Tây y có tác dụng nhanh và tiện lợi thì các bài thuốc đông y trị viêm họng cũng được đông đảo người tiêu dùng đánh giá cao. Nhưng để lựa chọn một bài thuốc đông y trị viêm họng hiệu quả, an toàn và lành tính người bệnh cần phải tìm hiểu rõ từ nguyên nhân, biểu hiện bệnh và loại thuốc dự định dùng.
Nguyên nhân gây viêm họng theo Đông y
Theo quan điểm của đông y, căn nguyên chính gây ra viêm họng do cảm nhiễm ngoại tà như phế vị nhiệt thịnh, phong hàn, hỏa viêm. Ngoài ra, viêm họng còn do chế độ sinh hoạt, ăn uống hàng ngày của bệnh nhân không điều độ, nói quá nhiều khiến sức đề kháng của cơ thể suy giảm tạo điều kiện cho ngoại tà xâm nhập.
Đối với mỗi nguyên nhân cảm nhiễm khác nhau mà triệu chứng viêm họng, thuốc đông y trị viêm họng lại khác nhau. Do vậy, đông y chia viêm họng thành 3 thể :
- Thể phong nhiệt: Người bệnh thường thấy cổ họng hơi đau rát, sưng đỏ, sốt,khô nóng, khạc ra đờm vàng, lưỡi phủ rêu vàng mỏng và khi bắt mạch thấy mạch phù sắc.
- Thể phong hàn: Khác với phong nhiệt, ở thể phong hàn, người bệnh có triệu chứng họng đỏ nhưng không sưng, không sốt, ho có đờm trong loãng, lưỡi phủ rêu trắng mỏng và mạch phù hoãn.
- Thể phế vị nhiệt thịnh: Người bệnh bị sưng đau họng nhiều, hầu sưng đỏ, đau, nhiều đờm vàng, có hạch ở góc hàm sưng to, ấn vào thấy đau, lưỡi phủ rêu vàng dày và khi bắt mạch thấy mạch hồng sác.
Nguyên tắc điều trị của các thuốc Đông y trị viêm họng
Dựa vào từng thể bệnh mà thuốc đông y trị viêm họng có thể khác nhau tuy nhiên vẫn cần tuân thủ chung một số nguyên tắc sau:
- Thuốc đông y trị viêm họng là cần phải nâng cao chính khí (sức đề kháng), ngăn chặn tà khí( tác nhân gây bệnh), dùng các thuốc đi sâu vào các phủ phế, thận, tỳ
- Giai đoạn đầu, tà khí đi vào phế vệ nên sử dụng pháp sơ giải. Lúc này, tuyệt đối không nên lạm dụng các thuốc đắng lạnh.
- Sau 2-3 ngày, nếu bệnh trở nặng, tà khí theo kinh truyền vào lý, lúc này mới được sử dụng pháp thanh nhiệt. Lúc dùng thuốc đông y trị viêm họng, để tính thuốc thấm vào phế vệ người bệnh cần ngậm thuốc và nuốt từ từ trong miệng. Sau đó kết hợp điều trị tại chỗ và điều trị toàn thân để tăng cường hiệu quả.
Lưu ý khi lựa chọn các thuốc Đông y trị viêm họng
Sử dụng thuốc đông y trị viêm họng cũng là một phương pháp điều trị hiệu quả, an toàn. Nhưng hiện nay, số ca bệnh nhập viện cấp cứu do ngộ độc, sốc phản vệ khi sử dụng thuốc Đông y ngày càng gia tăng nên người bệnh cần phải cân nhắc thật kỹ trước khi sử dụng các thuốc đông y trị viêm họng.
Khám chữa viêm họng tại các cơ sở uy tín
Tình trạng tự ý khám chữa bệnh bằng các bài thuốc dân gian truyền miệng, các phòng khám Đông y cha truyền con nối không được đào tạo bởi các Trường Y Dược,….đang trở thành các vấn đề lo ngại. Nhiều trường hợp “tiền mất tật mang” do đi khám tại tại các cơ sở không uy tín:
- Trình độ chuyên môn hoặc sự cẩu thả trong khám chữa bệnh của các thầy thuốc với suy nghĩ thảo dược là an toàn ,kê đơn cho bệnh nhân dùng loại thuốc đông y trị viêm họng sai thể bệnh, chống chỉ định,..
- Lương y bốc thuốc bằng tay, bằng mắt không có quy cân, cân đong khiến sai lệch hàm lượng gây ngộ độc, sốc phản vệ thuốc.
Do vậy, để sử dụng thuốc đông y trị viêm họng hãy đến các bệnh viện, phòng khám y học cổ truyền uy tín, có giấy phép hành nghề, có đơn thuốc đông y trị viêm họng rõ ràng.
Lựa chọn các thuốc đông y trị viêm họng cần rõ nguồn gốc và được kiểm định
Xu hướng dùng thuốc đông y điều trị viêm họng đã và đang tạo điều kiện cho các thuốc không rõ nguồn gốc được bày bán bừa bãi và tràn lan trên thị trường hiện nay. Các dược liệu giả được bảo quản bằng thuốc độc như chì, phosphua nhôm, lưu huỳnh, sulphur kẽm,…Những chất độc này thấm sâu vào dược liệu, khi sắc thuốc đông y trị viêm họng các chất độc khuếch tán đi vào cơ thể.
Tùy theo thời gian sử dụng và hàm lượng chất độc trong dược liệu mà có thể gây một số biến chứng sau:
- Đau đầu
- Tiêu chảy
- Nôn mửa
- Suy tim, suy gan, suy thận
- Khi dùng lâu dài có thể gây ung thư, sảy thai, bại liệt
- Ở trẻ em gây chậm lớn, kém phát triển,…
Tình trạng “dược liệu rác” ngày càng phổ biến, chưa được kiểm soát chặt chẽ từ Cục quản lý Dược. Việc tìm kiếm nguyên liệu để sử dụng thuốc đông y trị viêm họng hiệu quả và an toàn thì đang là vấn đề nan giải, do vậy nên cân nhắc kĩ trước khi sử dụng thuốc đông y trị viêm họng.
Lưu ý khi sử dụng thuốc đông y trị viêm họng
Để đạt hiệu quả tốt nhất trong quá trình điều trị thuốc đông y trị viêm họng người bệnh cần chú ý những điều sau :
- Không được tự ý phối hợp thuốc đông y lẫn tây y dễ dẫn đến tương tác thuốc và sản sinh những chất có gây độc với cơ thể.
- Tuân thủ theo đúng phác đồ điều trị được bác sĩ đề ra từ cách sắc, cách uống, liều lượng và số ngày sử dụng tránh ngộ độc thuốc đông y trị viêm họng.
- Trong quá trình điều trị nên kết hợp chế độ ăn uống, sinh hoạt điều độ. Kiêng các chất kích thích như đồ cay nóng, rượu, bia, thuốc lá, cà phê…
- Sử dụng thêm các biện pháp điều trị tại chỗ có tính sát khuẩn cao như: Súc họng miệng PlasmaKare, ngậm chanh muối, quất hấp mật ong, gừng muối,…
- Đảm bảo phòng ở, nơi làm việc thoáng, sạch sẽ,… Luôn giữ ấm cho cơ thể đặc biệt là vùng cổ họng.
Một số bài thuốc đông y trị viêm họng
Dưới đây là một số bài thuốc đông y điều trị viêm họng dành riêng cho từng thể bệnh, người tiêu dùng có thể tham khảo:
Điều trị viêm họng thể phong nhiệt
Phong nhiệt là một trong những nguyên nhân chính gây viêm họng để điều trị cần dùng pháp tuyên phế thanh nhiệt, giải độc lợi họng. Bài thuốc đông y trị viêm họng thể phong nhiệt thường hay được sử dụng:
- Các dược liệu trong bài thuốc đông y trị viêm họng: Bạc hà, bán hạ, nhân sâm, kinh giới, đởm tinh, cam thảo, sinh khương, phòng phong, tân di, tô diệp.
- Cách sử dụng và dùng thuốc đông y trị viêm họng thể phong nhiệt: Cho các nguyên liệu vào ấm đun cùng với 1 lít nước sạch, đun đến khi lượng nước vơi đi chỉ còn khoảng 250ml so với ban đầu.
- Dùng được khoảng 2 ngày, mỗi ngày 4 lần.
- Duy trì thuốc đông y trị viêm họng ít nhất khoảng 1 – 2 tuần để đem lại hiệu quả.
Điều trị viêm họng thể phong hàn
Nếu bị viêm họng do phong hàn thường dùng pháp giải là tân ôn giải biểu, sơ phong tán hàn.
- Bài thuốc đông y trị viêm họng thể phong hàn thường dùng ở đây là Kinh phòng bại độc tán với các vị: Kinh giới 12g,Độc hoạt 12g, Phòng phong 12g,Chỉ xác 12g,Cát cánh 12g,Cam thảo 12g, Tiền hồ 12g, Xuyên khung 12g,Khương hoạt 12g.
- Cách sử dụng bài thuốc đông y trị viêm họng thể phong hàn: Đem các nguyên liệu trên cùng 7 nhát gừng, 10 lá bạc hà đun cùng 1200ml nước.
- Sắc đến khi còn khoảng 120ml, lọc bỏ bã, chia thành 5 lần uống/ ngày.
Điều trị viêm họng thể phế vị nhiệt thịnh
Giảm các triệu chứng và điều trị tận gốc thể phế vị nhiệt thịnh người ta dùng pháp điều trị là thanh nhiệt giải độc, lợi hầu tiêu thũng.
- Thanh hầu lợi cách thang là bài thuốc đông y trị viêm họng do phế vị nhiệt thịnh gồm gia giảm: Kim ngân hoa 12g,ngưu bàng tử 12g, liên kiều 12g,chi tử 10g,phòng phong 10g, đại hoàng 6g, hoàng cầm 10g, bạc hà 6g, kinh giới 10g,huyền minh phấn 6g.
Cách sử dụng bài thuốc đông y trị viêm họng thể phế vị thịnh nhiệt:
- Cho các dược liệu trên và vài lát gừng tươi thái mỏng vào ấm sắc với 1,5 lít nước.
- Sắc đến khi nước cô còn khoảng 150ml.
- Lọc bỏ bã, chia thành 5 phần bằng nhau dùng trong ngày.
Tóm lại, điều trị viêm họng không khó và không nhất thiết phải sử dụng quá nhiều loại thuốc hoặc quá lo lắng. Chúng ta thấy, việc điều trị tại chỗ là quan trọng nhất cần lưu ý đầu tiên, PlasmaKare là một thương hiệu có thể lựa chọn. Ngoài ra, chỉ uống thuốc khi thực sự cần thiết. Thuốc Đông y chỉ phát huy hiệu quả tốt nếu dược liệu lựa chọn tốt, bài thuốc kết hợp khoa học, chưa có tình trạng nhiễm trùng nặng tại họng. Và điều đặc biệt lưu ý là chỉ lựa chọn dược liệu tốt, có kiểm định để tránh bị ngộ độc kim loại nặng.
