Viêm xoang do nấm hay còn gọi là nấm mũi xoang là một “kẻ thù thầm lặng” ẩn nấp ngay trong khoang mũi, âm thầm gây viêm nhiễm và để lại nhiều hậu quả khó lường. Không ít người chủ quan vì các triệu chứng ban đầu dễ nhầm với viêm xoang thông thường, dẫn đến phát hiện muộn và biến chứng nặng.
Vậy thực chất nấm xoang là gì? Bệnh này có khả năng lây lan không? Hãy cùng Plasmakare khám phá ngay sau đây để hiểu rõ và bảo vệ sức khỏe của bạn!
Nấm xoang là gì?
Nấm xoang, hay còn gọi là viêm xoang do nấm, là tình trạng viêm nhiễm xảy ra tại các xoang mũi do sự xâm nhập và phát triển của vi nấm. Khi xâm nhập, nấm gây tổn thương lớp niêm mạc lót xoang, phá hủy mô mềm xung quanh và có thể lan rộng nếu không được điều trị kịp thời.
Các loại nấm phổ biến gây bệnh xoang gồm Aspergillus, Candida, Mucoraceae, Rhizopus… Đây đều là các loại nấm hoại sinh thường tồn tại trong môi trường tự nhiên (đất, bụi, không khí ẩm), dễ dàng xâm nhập vào đường thở khi hít phải.
Viêm xoang do nấm được phân thành hai nhóm chính:
- Không xâm lấn, gồm:
- Viêm xoang dị ứng do nấm: cơ thể phản ứng quá mức với kháng nguyên nấm, dẫn đến viêm mạn tính, tắc nghẽn xoang, tích tụ chất nhầy.
- U nấm xoang: thường do Aspergillus gây ra, hay gặp ở xoang hàm; khối nấm tích tụ gây tắc, nghẹt mũi, thậm chí xuất hiện polyp mũi.
- Viêm xoang do nấm hoại sinh: nấm phát triển trong lớp chất nhầy nhưng không xâm lấn vào mô, thường ít triệu chứng và có thể được loại bỏ khi rửa sạch dịch mủ.
- Xâm lấn, gồm:
- Cấp tính: tiến triển nhanh, nguy hiểm, gặp ở người suy giảm miễn dịch nặng (tiểu đường, ung thư, điều trị hóa trị), có thể lan vào mạch máu, xương, mắt, não gây biến chứng nặng hoặc tử vong.
- Mạn tính: kéo dài hơn 12 tuần, ít cấp tính hơn nhưng vẫn có nguy cơ phá hủy mô xoang.
- U hạt: hiếm gặp, chủ yếu do phản ứng miễn dịch với Aspergillus flavus, gây tổn thương mô mũi nghiêm trọng, có thể kèm lồi mắt.
Nguyên nhân chính dẫn đến bệnh nấm xoang là do hít phải bào tử nấm có trong không khí, đặc biệt ở môi trường ẩm thấp, nhiều bụi hoặc chứa chất hữu cơ phân hủy. Ngoài ra, vi nấm cũng có thể phát triển từ vùng răng miệng, ví dụ khi nấm phát triển trong chất hàn răng lan lên xoang hàm.
Các yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng mắc bệnh gồm: hệ miễn dịch suy yếu (tiểu đường, HIV/AIDS, bệnh nhân đang hóa trị hoặc dùng thuốc ức chế miễn dịch), dùng kháng sinh hoặc corticosteroid kéo dài, bất thường giải phẫu như lệch vách ngăn mũi, sự hiện diện của polyp mũi, hay viêm xoang mạn tính kéo dài.
Vậy nấm xoang có lây không?
Viêm xoang do nấm (hay còn gọi là nấm xoang) không phải là bệnh lây nhiễm trực tiếp từ người sang người. Nguyên nhân chính của bệnh là do bào tử nấm trong môi trường xung quanh (như nấm Aspergillus, Mucoraceae, Candida, Rhizopus…) xâm nhập vào niêm mạc xoang, đặc biệt khi hệ miễn dịch suy yếu hoặc niêm mạc mũi xoang bị tổn thương.
Khác với viêm xoang do virus hoặc vi khuẩn (có khả năng lây truyền qua giọt bắn, tiếp xúc trực tiếp, hoặc dùng chung đồ cá nhân), viêm xoang do nấm không có khả năng lây từ người bệnh sang người khỏe mạnh. Các bào tử nấm tồn tại phổ biến trong không khí, đất, bụi, và có thể bị hít phải nhưng không truyền nhiễm qua tiếp xúc.
Khuyến cáo phòng tránh viêm xoang do nấm:
- Hạn chế tiếp xúc với môi trường ẩm thấp, nhiều bụi bẩn, nấm mốc (kho, xưởng gỗ, công trường, vườn ươm…).
- Đeo khẩu trang khi đi ra ngoài hoặc làm việc trong môi trường nhiều bụi.
- Vệ sinh mũi thường xuyên bằng nước muối sinh lý để làm sạch bụi, bào tử nấm và các tác nhân gây bệnh khác.
- Tăng cường hệ miễn dịch bằng cách ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, luyện tập thể dục đều đặn, giữ ấm cơ thể.
- Giữ môi trường sống sạch sẽ, khô thoáng, tránh ẩm mốc.
Như vậy, nấm xoang không lây lan giữa người với người, nhưng vẫn cần chú ý phòng ngừa để hạn chế nguy cơ hít phải bào tử nấm từ môi trường.
Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về nấm xoang, từ bản chất của bệnh cho đến việc liệu nó có lây nhiễm hay không. Điều quan trọng là bạn cần nhận biết sớm các triệu chứng và tìm đến bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, đặc biệt với các thể nấm xoang xâm lấn. Đừng chủ quan với sức khỏe của mình! Và đừng quên theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều kiến thức hữu ích khác về sức khỏe nhé!
