Cẩm nang bệnh viêm họng amidan người bệnh cần nắm rõ

Viêm họng amidan là tình trạng viêm niêm mạc họng và viêm amidan đặc trưng với các triệu chứng như sưng amidan, sốt, đau rát họng. Bệnh do nhiều nguyên nhân gây nên trong đó chủ yếu là do virus, vi khuẩn. Phần lớn người bệnh được chỉ định dùng thuốc, một số ít tiến hành thủ thuật cắt amidan trong trường hợp bệnh không thuyên giảm.

Tổng quan viêm họng amidan

Viêm họng amidan còn được gọi là viêm họng – viêm amidan là tình trạng viêm niêm mạc họng kết hợp với viêm amidan (A) khẩu cái, một số ít trường hợp kết hợp với viêm amidan đáy lưỡi. 

Vì viêm họng amidan là tình trạng viêm niêm mạc họng và viêm amidan nên bệnh mang những tính chất đặc trưng của cả 2 bệnh lý trên.

Nguyên nhân và triệu chứng của viêm họng amidan

Nguyên nhân gây viêm họng amidan chủ yếu là do vi khuẩn, virus gây bệnh. Bệnh điển hình với các triệu chứng sốt, đau rát họng, ho nhiều, sưng amidan khiến người bệnh khó chịu.

Nguyên nhân gây viêm họng amidan

Viêm họng amidan do nguyên nhân chính là virus, vi khuẩn gây bệnh. Bên cạnh đó, vệ sinh răng miệng không sạch sẽ, ô nhiễm môi trường,… cũng là tác nhân gây bệnh.

• Viêm họng amidan do virus, vi khuẩn gây bệnh: các chủng như Streptococcus, Adenoviruses, Enteroviruses,… là các tác nhân chính tấn công và gây bệnh.

• Vệ sinh răng miệng không sạch sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn gây bệnh sinh sôi và phát triển cũng là một trong những nguyên nhân gây viêm họng amidan.
• Môi trường ô nhiễm, nhiều khói bụi khiến mũi, niêm mạc họng bị kích ứng, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn tấn công gây bệnh.
• Viêm họng amidan là biến chứng của một số bệnh lý như trào ngược dạ dày thực quản, viêm xoang, polyp mũi,…

Triệu chứng của viêm họng amidan

Viêm họng amidan điển hình với triệu chứng sưng amidan, đau rát họng, sốt cao. Bệnh được chia thành 2 thể là viêm họng amidan cấp tính và viêm họng amidan mạn tính.

Triệu chứng bệnh viêm họng amidan cấp tính

Viêm họng amidan cấp tính khởi phát đột ngột điển hình với các triệu chứng như sốt, cổ họng đau rát, ho khan, sưng amidan hai bên họng khiến người bệnh khó chịu.

• Người bệnh viêm họng amidan sốt cao 39 độ C thường về chiều và đêm, cảm giác ớn lạnh, toàn thân mệt mỏi rã rời, đau nhức.
• Cổ họng khô, nóng rồi chuyển sang đau, rát, đặc biệt mỗi khi ho và nuốt.
• Niêm mạc họng của bệnh nhân viêm họng amidan đỏ, xung huyết và phù nề.
• Amidan khẩu cái bị xung huyết, sưng và có màu đỏ, tiết nhiều dịch, xuất hiện các đốm màu vàng hoặc trắng tại amidan.

• Bệnh nhân ho khan, ho nhiều về đêm và sáng sớm.
• Trong một số trường hợp người bệnh có thể nổi hạch ở cổ, cảm thấy nhức đầu và đau tai.

Triệu chứng bệnh viêm họng amidan mạn tính

Khác với viêm họng amidan cấp tính, viêm họng amidan mạn tính thường khởi phát chậm và không biểu lộ rõ triệu chứng. Bệnh thường dai dẳng ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của người bệnh.

• Bệnh nhân còn sốt nhưng không sốt cao như viêm họng amidan cấp tính.
• Bệnh nhân ho nhiều, có trường hợp ho có đờm khiến cổ họng bị đau rát, giọng nói bị khàn.
• Trong viêm họng amidan, amidan sưng to, chẹn họng khiến bệnh nhân khó thở, nghẹn vướng khi nuốt, hơi thở có mùi hôi dù được vệ sinh răng miệng sạch sẽ.
• Lâu ngày thành họng có thể xuất hiện các hạt màu hồng, đỏ, nổi cộm so với vùng niêm mạc xung quanh khiến người bệnh rất nhạy cảm, dễ bị nôn.

Phương pháp điều trị bệnh viêm họng amidan

Viêm họng amidan cả thể cấp tính và mạn tính đều gây khó chịu, ảnh hưởng đến cuộc sống của người bệnh. Chính vì vậy, việc điều trị sớm và kịp thời viêm họng amidan là hết sức cần thiết.

Tùy vào tình trạng bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật cắt bỏ amidan.

Điều trị viêm họng amidan bằng thuốc Tây y

Đây là phương pháp điều trị phổ biến nhất. Viêm họng amidan thường được chỉ định sử dụng thuốc nhằm điều trị cả nguyên nhân và triệu chứng bệnh. 

Tuy nhiên, cần lưu ý chỉ nên dùng thuốc theo phác đồ điều trị và chỉ định của bác sĩ, không tự ý dùng thuốc cũng như lạm dụng thuốc để tránh gây các tác dụng không muốn ảnh hưởng tới sức khỏe người bệnh.

Một số thuốc điều trị viêm họng amidan thường được sử dụng như:

• Thuốc kháng sinh: thường được chỉ định trong trường hợp nguyên nhân gây viêm họng amidan do nhiễm khuẩn. Thuốc kháng sinh được sử dụng theo đúng chỉ định, không tự ý ngừng bởi có thể gây tái nhiễm hoặc sản sinh vi khuẩn kháng kháng sinh.
• Thuốc giảm đau: sử dụng để làm giảm nhanh các triệu chứng viêm họng amidan gồm Paracetamol, Ibuprofen, Aspirin. Lưu ý không dùng Aspirin cho trẻ em dưới 18 tuổi bởi có thể gây hội chứng Reye gây phù gan và não ảnh hưởng tới tính mạng của trẻ.

Sử dụng bài thuốc Đông y chữa viêm họng amidan

Ngoài việc dùng thuốc Tây y, người bệnh có thể sử dụng thêm một số bài thuốc Đông y để đẩy nhanh quá trình phục hồi bệnh. Những bài thuốc này dễ thực hiện, an toàn và hiệu quả không kém thuốc Tây y.

Chữa viêm họng amidan bằng lá diếp cá

Diếp cá chứa hoạt chất 3-oxododecanal có tác dụng kháng khuẩn rất tốt, đặc biệt là các chủng gây bệnh đường hô hấp như liên cầu khuẩn nhóm A, Staphylococcus aureus. Đồng thời diếp cá còn chứa vitamin C, quercetin và methylnonylketon có tác dụng chống oxy hóa, bảo vệ tế bào cổ họng hiệu quả.

Chuẩn bị: rau diếp cá, mật ong.

Thực hiện: 

• Lá diếp cá đem rửa sạch, để ráo rồi giã nát lấy nước.
• Pha nước diếp cá với 2 thìa mật ong, khuấy đều và dùng trong ngày.

Ngày dùng 2-3 lần, kiên trì sử dụng đến khi khỏi bệnh.
Chữa viêm họng amidan bằng gừng và mật ong

Theo Đông y, mật ong có vị ngọt tính ấm giúp làm dịu niêm mạc họng rất hiệu quả. Theo y học hiện đại, gừng chứa tinh dầu Zingiberen giúp kháng khuẩn, kháng viêm tốt. Do vậy, kết hợp gừng và mật ong trong điều trị viêm họng amidan đem lại hiệu quả cao.

Chuẩn bị: mật ong, gừng.

Thực hiện: 

• Gừng đem gọt vỏ, rửa sạch, giã dập hoặc cắt lát rồi cho vào bát.
• Đổ mật ong nguyên chất vào ngâm rồi ngậm gừng mật ong hàng ngày giúp giảm triệu chứng bệnh viêm họng amidan.

Chữa viêm họng amidan bằng hành tây

Theo y học hiện đại, hành tây chứa Phytonxit có khả năng chống viêm sưng và hỗ trợ điều trị các triệu chứng sưng, đau rát tại họng. Ngoài ra, hành tây còn giàu vitamin và khoáng chất giúp tăng sức đề kháng và đẩy nhanh quá trình hồi phục viêm họng amidan.

Chuẩn bị: 1 củ hành tây, 1 muỗng đường.

Thực hiện:

• Hành tây đem bóc vỏ và rửa sạch với nước rồi để ráo.
• Dùng dao thái thành từng lát mỏng rồi cho đường vào trộn đều, ướp trong khoảng 1 tiếng.
• Cho hỗn hợp trên vào máy xay và vắt lấy nước cốt. Chia lượng nước thu được thành 3 phần để dùng trong ngày.
• Kiên trì sử dụng trong khoảng 1 tuần đến khi các triệu chứng bệnh giảm dần.

Điều trị viêm họng amidan bằng thủ thuật

Phương pháp này không được khuyên dùng, đặc biệt là với trẻ em dưới 5 tuổi bởi có thể ảnh hưởng đến khả năng miễn dịch của cơ thể và người lớn trên 45 tuổi bởi dễ bị chảy máu do amidan xơ dính hoặc mắc các bệnh khác đi kèm như đái tháo đường, tim mạch,…

Các bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng khuyến cáo, chỉ nên cắt amidan trong các trường hợp sau:

• Amidan quá phát gây ngạt tắc đường thở, đường ăn.
• Nghi ngờ viêm họng amidan tiến triển thành áp xe, ung thư vòm họng, ung thư amidan.
• Viêm họng amidan tái phát nhiều hơn 6 lần trong một năm hoặc 3 lần mỗi năm trong 2 năm liên tiếp.
• Viêm họng amidan mạn tính đã được điều trị tích cực nhưng bệnh không tiến triển, bệnh nhân bị viêm đau hạch, hơi thở có mùi hôi.
• Người bệnh bị mưng mủ quanh amidan phải nhập viện điều trị.
• Viêm họng amidan gây mưng mủ hạch cổ hoặc biến chứng viêm cầu thận.

Đồng thời, nếu có chỉ định cắt amidan, người bệnh cần tới các cơ sở y tế uy tín để đảm bảo an toàn và dễ dàng xử lý nếu có sự cố xảy ra.

Ngoài ra, để nâng cao hiệu quả điều trị viêm họng amidan, người bệnh cần tuân thủ chặt chẽ chế độ ăn uống và vệ sinh răng miệng như:

• Nên ăn đồ lỏng, mềm, dễ nuốt như cháo, súp kết hợp uống nhiều nước trái cây để bổ sung vitamin và chất dinh dưỡng cho cơ thể.
• Không nên ăn đồ cay nóng, đồ nhiều dầu mỡ uống bia rượu hay các chất kích thích khác vì những đồ ăn này dễ gây kích ứng cổ họng khiến tình trạng viêm họng amidan nặng nề hơn.
• Vệ sinh răng miệng sạch sẽ kết hợp sử dụng các sản phẩm súc họng miệng tại chỗ nhằm kiểm soát nhiễm trùng họng miệng như súc họng miệng PlasmaKare.

Như vậy, viêm họng amidan điển hình với nhiều triệu chứng và ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của người bệnh do đó việc phòng tránh và điều trị bệnh là hết sức cần thiết. Người bệnh nên vệ sinh họng miệng sạch sẽ kết hợp với chế độ ăn hợp lý để đẩy lùi bệnh nhé.