Bạn lo lắng cơn đau họng của mình có thể là do viêm họng hạt? Viêm họng hạt hay còn gọi là viêm họng liên cầu khuẩn là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn truyền nhiễm có thể gây đau, sưng họng và các triệu chứng khác. Bài viết dưới đây sẽ chỉ ra các dấu hiệu, triệu chứng và cách kiểm tra và điều trị viêm họng hạt.
Mục lục
Viêm họng hạt là gì?
Viêm họng liên cầu khuẩn hay còn gọi là viêm họng hạt là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn gây viêm và đau ở cổ họng. Tình trạng phổ biến này là do vi khuẩn Streptococcus nhóm A gây ra.
Viêm họng liên cầu khuẩn có thể ảnh hưởng đến trẻ em và người lớn ở mọi lứa tuổi. Nhưng nó đặc biệt phổ biến ở trẻ em trong độ tuổi từ 5 đến 15. Hắt hơi, ho, dùng chung dụng cụ ăn uống và các hình thức tiếp xúc gần gũi khác với người bị viêm họng liên cầu khuẩn có thể lây lan liên cầu khuẩn từ người này sang người khác.
Triệu chứng của viêm họng hạt
Mức độ nghiêm trọng của viêm họng liên cầu khuẩn có thể khác nhau ở mỗi người. Chúng thường phát triển trong vòng 5 ngày sau khi tiếp xúc với vi khuẩn gây viêm họng. Một số người gặp các triệu chứng nhẹ, như đau họng. Những người khác có các triệu chứng nghiêm trọng hơn, bao gồm sốt và khó nuốt. Các triệu chứng phổ biến của viêm họng liên cầu khuẩn bao gồm:
- Sốt, đặc biệt nếu nhiệt độ từ 38˚C trở lên
- Cổ họng đau, đỏ có mảng trắng
- Đau đầu
- Ớn lạnh
- Mất cảm giác ngon miệng
- Sưng hạch bạch huyết ở cổ
- Khó nuốt
Bạn có thể bị viêm họng liên cầu khuẩn mà không bị sốt. Các triệu chứng viêm họng liên cầu khuẩn ít phổ biến hơn bao gồm các triệu chứng về đường tiêu hóa như:
- Đau bụng
- Buồn nôn
- Nôn mửa
Trẻ em có nhiều khả năng gặp phải những triệu chứng ít phổ biến hơn này.
Một số triệu chứng là dấu hiệu của nhiễm virus chứ không phải viêm họng liên cầu khuẩn. Nếu bất kỳ triệu chứng nào của bạn bao gồm những điều sau đây, bạn có thể mắc một căn bệnh khác:
- Ho
- Giọng khàn
- Sổ mũi
- Đau mắt đỏ (viêm kết mạc)
Để có được chẩn đoán chính xác, bạn có thể đặt lịch hẹn với bác sĩ và làm xét nghiệm bệnh viêm họng liên cầu khuẩn.
Nguyên nhân gây viêm họng hạt
Viêm họng liên cầu khuẩn là do vi khuẩn có tên Streptococcus pyogenes hoặc Streptococcus nhóm A (còn được gọi là strep nhóm A, hoặc GAS) gây ra.
Bạn có thể mắc bệnh viêm họng liên cầu khuẩn nếu chạm vào mắt, mũi hoặc miệng sau khi tiếp xúc với những vi khuẩn này, chẳng hạn như khi người bị viêm họng liên cầu khuẩn ho hoặc hắt hơi.
Viêm họng liên cầu khuẩn có thể lây lan khi bạn dùng chung đồ ăn hoặc đồ uống với người đang bị viêm họng liên cầu khuẩn.
Bạn cũng có thể bị viêm họng liên cầu khuẩn khi tiếp xúc với đồ vật bị nhiễm vi khuẩn liên cầu khuẩn nhóm A, như tay nắm cửa hoặc vòi nước, sau đó chạm vào mắt, mũi hoặc miệng. Trẻ cho đồ vật vào miệng cũng có thể bị viêm họng liên cầu khuẩn theo cách này.
Các yếu tố rủi ro
Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm họng liên cầu khuẩn. Chúng bao gồm:
- Tiếp xúc gần gũi với người bị viêm họng liên cầu khuẩn
- Dành thời gian ở những nơi đông người, như trường học, trung tâm giữ trẻ hoặc cơ sở quân sự
- Hầu hết các trường hợp viêm họng liên cầu khuẩn ở người trưởng thành đều xảy ra ở những người dưới 40 tuổi.
Vì tiếp xúc gần gũi là yếu tố nguy cơ lớn nhất đối với bệnh viêm họng liên cầu khuẩn nên bệnh thường lây lan giữa các thành viên trong gia đình.
Chẩn đoán viêm họng hạt
Bác sĩ có thể loại trừ viêm họng hạt nếu bạn có các triệu chứng rõ ràng cho thấy nhiễm vi rút, chẳng hạn như ho và chảy nước mũi. Nhưng việc đi khám bác sĩ ngay cả với các triệu chứng này là rất quan trọng để họ chẩn đoán bệnh và điều trị nếu cần thiết.
Hãy đến gặp bác sĩ nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào sau đây:
- Đau họng kéo dài hơn 2 ngày
- Đau họng có mảng trắng
- Các mảng hoặc đốm màu đỏ sẫm trên amidan hoặc phía trên miệng
- Đau họng kèm theo phát ban màu hồng mịn, sần sùi trên da
- Khó thở
- Khó nuốt
Bác sĩ sẽ kiểm tra họng của bạn và tìm các dấu hiệu viêm. Họ cũng có thể kiểm tra cổ của bạn xem có hạch bạch huyết sưng to hay không và hỏi về các triệu chứng khác.
Nếu bạn không có các triệu chứng do virus như ho, chảy nước mũi và khàn giọng, bác sĩ không thể loại trừ strep do vi khuẩn. Nhưng họ có thể làm một xét nghiệm nhanh hoặc lấy mẫu dịch họng để chẩn đoán strep chính xác.
Xét nghiệm nhanh strep
Nếu bác sĩ nghi ngờ bạn bị viêm họng hạt, họ có thể tiến hành xét nghiệm nhanh strep tại phòng khám.
Xét nghiệm này xác định liệu đau họng của bạn có phải do nhiễm strep hay do một loại vi khuẩn hoặc mầm bệnh khác gây ra. Bác sĩ sẽ dùng tăm bông dài lấy mẫu dịch từ phía sau họng của bạn. Mẫu này sau đó được kiểm tra bằng bộ dụng cụ để tìm dấu hiệu của vi khuẩn.
Mặc dù xét nghiệm nhanh có độ tin cậy cao, nhưng nó có thể bỏ sót một số trường hợp viêm họng hạt. Đó là lý do tại sao một số bác sĩ có thể đề nghị nuôi cấy họng ngay cả khi xét nghiệm nhanh cho kết quả âm tính.
Nuôi cấy họng
Nếu xét nghiệm nhanh strep âm tính, bác sĩ có thể lấy một mẫu dịch khác bằng cách ngoáy họng, gọi là nuôi cấy họng, và gửi đến phòng thí nghiệm bên ngoài để xét nghiệm thêm.
Bác sĩ thường xuyên yêu cầu nuôi cấy họng khi người bệnh có nguy cơ cao gặp các biến chứng nghiêm trọng do strep không được điều trị. Một trong những biến chứng đó là sốt thấp khớp. Vì trẻ em và thanh thiếu niên có nguy cơ bị sốt thấp khớp cao hơn, bác sĩ có thể yêu cầu nuôi cấy họng ngay cả khi xét nghiệm nhanh của họ âm tính.
Do người lớn có nguy cơ thấp bị sốt thấp khớp do strep, bác sĩ có thể không yêu cầu nuôi cấy họng cho người lớn có kết quả xét nghiệm nhanh âm tính.
Phòng ngừa viêm họng hạt
Hiện không có vắc xin nào để phòng ngừa viêm họng hạt. Một trong những cách hiệu quả nhất để giúp tránh nhiễm trùng là rửa tay thường xuyên. Nếu không có sẵn xà phòng và nước, bạn có thể sử dụng nước rửa tay sát khuẩn.
Không dùng chung đồ uống hoặc thức ăn với người bị viêm họng hạt. Nếu ai đó trong nhà bạn bị viêm họng hạt, không dùng chung khăn tắm, ga trải giường hoặc vỏ gối với họ. Giặt bát đĩa và quần áo bằng nước nóng và xà phòng.
Cha mẹ của trẻ em bị viêm họng hạt có thể giúp ngăn ngừa lây lan sang các thành viên khác trong gia đình bằng cách:
- Giữ riêng bát đĩa ăn uống của trẻ
- Không dùng chung thức ăn, đồ uống, khăn ăn, quần áo hoặc khăn trải giường giữa trẻ với người khác
- Yêu cầu trẻ che miệng mũi mỗi khi ho hoặc hắt hơi
- Thực hiện việc rửa tay thường xuyên cho mọi người trong gia đình
- Thay bàn chải đánh răng của trẻ sau khi kết thúc kháng sinh
Nếu bạn bị viêm họng hạt, hãy ho hoặc hắt hơi vào khuỷu tay hoặc khăn giấy thay vì ho vào tay. Hãy nhớ rửa tay thường xuyên. Tìm hiểu thêm các cách để phòng ngừa viêm họng
So sánh viêm họng liên cầu khuẩn với các bệnh tương tự
Các triệu chứng của các bệnh viêm họng có thể giống nhau, để phân biệt rõ các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo bảng dưới đây:
| Viêm họng hạt (viêm họng liên cầu khuẩn) | Đau họng | Cảm lạnh | Bạch cầu đơn nhân | |
| Nguyên nhân | vi khuẩn | virus/kích ứng | vi-rút | vi-rút |
| Triệu chứng | đau họng, khó nuốt, sốt, sưng amidan, sưng hạch | đau họng, cảm giác ngứa hoặc ngứa ngáy, nuốt đau | sổ mũi hoặc nghẹt mũi, hắt hơi, đau họng, ho, mệt mỏi, sốt, nhức đầu | sốt, đau họng, mệt mỏi, sưng cổ hoặc nách, sưng gan hoặc lá lách, chán ăn |
| Khoảng thời gian | triệu chứng cải thiện sau 1-2 ngày sau khi bắt đầu dùng kháng sinh | 7-10 ngày | 1-2 tuần | 2-4 tuần |
| Cách điều trị | kháng sinh | không có | không có | không có |
